EĞİTİM YÖNETİMİNDE KARİZMATİK LİDERLİK ÜZERİNE YAPILAN ARAŞTIRMALAR: SİSTEMATİK BİR İNCELEME
RESEARCH ON CHARISMATIC LEADERSHIP IN EDUCATIONAL ADMINISTRATION: A SYSTEMATIC REVIEW
Özet Görüntüleme: 63
/ 
PDF İndirme: 33
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.14796464Anahtar Kelimeler:
Eğitim yönetimi, liderlik, karizmatik liderlik, sistematik incelemeÖzet
Bu araştırmada, karizmatik liderlik konusunu ele alan lisansüstü tezlerin sistematik bir analizi yapılmıştır. Çalışmada yalnızca genel bir inceleme yapılmakla kalmayıp, tezlerin yayın türleri, yayınlandıkları yıllar, üniversiteler, araştırma yöntemleri, araştırma desenleri, örneklem türleri, örneklem büyüklükleri, kullanılan veri kaynakları, veri toplama araçları ve veri analiz teknikleri açısından nasıl dağılım gösterdiği de belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırma modeli olarak doküman inceleme yöntemi tercih edilmiş ve amaçlı örnekleme yöntemiyle belirlenen 27 lisansüstü tez incelenmiştir. Toplanan veriler, içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Araştırma bulgularına göre, karizmatik liderlik konusundaki lisansüstü çalışmaların büyük çoğunluğunu yüksek lisans tezleri oluşturmaktadır. Ayrıca, en fazla yayının son beş yıl içinde gerçekleştirildiği ve çalışmaların büyük bir kısmında nicel araştırma yöntemleri ile tarama deseninin tercih edildiği belirlenmiştir. Örneklem açısından bakıldığında, çalışmaların çoğunda basit seçkisiz, tabakalı örnekleme ve kolay ulaşılabilir örnekleme yöntemlerinin kullanıldığı saptanmıştır. Örneklem büyüklüğü olarak 301-500 kişi aralığının daha çok tercih edildiği ve örneklem grubunun büyük ölçüde öğretmenlerden oluştuğu görülmüştür. Veri toplama araçları açısından, nicel araştırmalarda yaygın olarak ölçekler ve anketlerin kullanıldığı tespit edilmiştir. Veri analiz teknikleri olarak ise betimsel istatistiklerin yanı sıra t-testi, ANOVA, Pearson korelasyon ve regresyon analizinin yaygın şekilde kullanıldığı belirlenmiştir. Son olarak, karizmatik liderlik üzerine yapılan çalışmalarda bu kavramın 22 farklı konuyla ilişkilendirilerek ele alındığı görülmüştür. Özellikle “Güven”, “Kolektif Öğretmen Yeterliği” ve “Motivasyon” konularının ön plana çıktığı tespit edilmiştir. Bu bulgular, karizmatik liderlik alanında yapılan çalışmaların büyük ölçüde eğitim sektörüne odaklandığını ve özellikle liderlik ile güven, yeterlilik ve motivasyon arasındaki ilişkilerin incelendiğini göstermektedir.
Referanslar
Aykanat, Z. (2010). Karizmatik liderlik ve örgüt kültürü ilişkisi üzerine bir uygulama. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, Karaman.
Best, J. W., & Kahn, J. V. (2017). Eğitimde araştırma yöntemleri. (Çev. Ed. O.Köksal). Konya: Eğitim Yayınevi.
Bozkurt, Ö. ve Göral, M. (2013). Modern liderlik tarzlarının yenilik stratejilerine etkisini belirlemeye yönelik bir çalışma. Anadolu University Journal of Social Sciences, 13(4), 1-14.
Çelik, V. (2007). Eğitimsel liderlik. Ankara: Pegem Akademi.
Eren, E. (2009). Yönetim ve organizasyon (Çağdaş ve kültürel yaklaşımlar). İstanbul: Beta.
Eren, E. (2010). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi. İstanbul: Beta.
Göka, E. (2005). Türklerde liderlik ve fanatizm. İstanbul:Timaş Yayınları.
Gül, H. ve Aykanat, Z. (2012). Karizmatik liderlik ve örgüt kültürü ilişkisi üzerine bir araştırma. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 17-36.
Gül, H. ve Çöl, G. (2003). Atıf teorisinde belirtilen karizmatik lider özelliklerinin üçlü örgütsel bağlılık modeliyle ilişkileri üzerine bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 17(3-4), 163-185.
Gül, H. ve Çöl, G. (2003). Atıf teorisinde belirtilen karizmatik lider özelliklerinin üçlü örgütsel bağlılık modeliyle ilişkileri üzerine bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 17(3-4), 163-184.
Gürer, A. (2019). 21. Yüzyılda liderlik yaklaşımları. İstanbul: Hiperlik Yayınları.
Hadımoğlu, D. (2022). İstanbul ili Beyoğlu ilçesi özel ortaöğretim okul müdürlerinin dönüşümcü liderlik davranışları ile öğretmenlerin işlerini anlamlı bulma düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Okan Üniversitesi, İstanbul.
Holloway, K. (2012). An examination of the relationship between charismatic leadership and job satisfaction. Doktora tezi, Capella University.
Kaya, Y. K. (1991). Eğitim yönetimi kuram ve Türkiye’deki uygulama. Ankara.
Marşap, A. (1995). Yönetim kontrol sistemleri. Ankara: KHO Basımı.
Oktay, E. ve Gül, H. (2003). Çalışanların duygusal bağlılıklarının sağlanmasında Conger ve Kanungo’nun karizmatik lider özelliklerinin etkileri üzerine Karaman ve Aksaray emniyet müdürlüklerinde yapılan bir araştırma. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10, 403-427.
Oktay, E. ve Gül, H. (2003). Çalışanların duygusal bağlılıklarının sağlanmasında conger ve kanungo’nun karizmatik lider özelliklerinin etkileri üzerine karaman ve aksaray emniyet müdürlüklerinde yapılan bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (10), 403-428.
Önen, S. M. ve Kanayran, H. G. (2015). Liderlik ve motivasyon: Kuramsal bir değerlendirme. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 43-64.
Özer, S. ve Can, N. (2011). Eğitim örgütlerinde lider davranış biçimleri ile örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişki (Nevşehir İli Örneği). Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 1(1), 1-17.
Pawar, B.S., & Eastman, K.K. (1997). The nature and implications of contextual influences on transformational leadership: A conceptual examination. Academy of Management Review, 22(l), 80-109.
Ray, S. (2011). An ınsight into the vision of charismatic leadership: Evidence from recent administrative change in West Bengal Province of India. European Journal of Business and Management, 3(9), 55-67.
Taşkın, T. (2021). Fen eğitiminde kavram karikatürü ile ilgili çalışmalar üzerine bir içerik analizi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 622-651.
Töremen, F., Demir, H. ve Korkut, A. (2015). Karizmatik liderlik iletişim ölçeğini Türk kültürüne uyarlama çalışması. Anatolian Journal of Educational Leadership and Instruction, 3(2), 27-40.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (5. Baskı). Seçkin Yayıncılık, Ankara.
Zel, U. (2001). Kişilik ve liderlik. Ankara: Seçkin.
Zel, U. (2006). Kişilik ve liderlik. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Socrates Journal of Interdisciplinary Social Researches
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
