EĞİTİMDE HİZMETKÂR LİDERLİK: ÖĞRENME ORTAMLARINI GÜÇLENDİREN BİR YAKLAŞIM
SERVANT LEADERSHİP İN EDUCATİON: AN APPROACH TO STRENGTHEN LEARNİNG ENVİRONMENTS
Özet Görüntüleme: 15
/ 
PDF İndirme: 7
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.13832352Anahtar Kelimeler:
Hizmetkar Liderlik, Eğitim, Hizmet Etme, LiderÖzet
Bu çalışmanın amacı hemen hemen her alanda kendisini hissettiren hizmetkâr liderlik anlayışının eğitim alanındaki durumunun incelenmesi ve potansiyelinin belirlenmesidir. Bu amaç doğrultusunda ilk olarak hizmetkâr liderlik kavramına değinilmiş ve tarihsel süreç içerisindeki varlığı genel olarak ele alınmıştır. Ayrıca hizmetkâr liderliğin özellikleri ele alınan ayrı bir başlığı oluşturmuştur. Nitekim hizmetkâr lider, gruptan ve toplumdan bir çıkar beklemeden kendini örgüte adamış, grubu için varlığını sürdürmekte olan, isteklendirme ve gücünü gruba hizmet şeklinde harcayan bunun yanı sıra örgütün gücünden mutluluk duyan, kendini ön plana çıkarmayarak biz kavramını ön planda tutan bir liderlik anlayışını ifade eder. Tarihsel perspektifte ele alındığında 1970’li dönemlerde Greenleaf tarafından kullanılmış ve Hesse’nin Doğuya Yolculuk adındaki Leo karakterinden etkilenerek ele aldığı bir liderlik türü olarak kendisini göstermiştir. Günümüzde bakıldığında insan niteliğinin azalmasının sonucu olarak hizmetkâr liderliğin daha çok tercih edilmesi ve ön plana çıkmasını sağlamıştır. Bu duruma gittikçe artan ilgi ile beraber eğitim kurumları da etkilenmiştir. Bu bağlamda eğitimde hizmetkâr liderlik anlayışı öğretmenler ve yöneticilerin öğrenci merkezli bir ortam oluşturmalarına olanak tanımıştır. Alan yazın incelendiğinde yapılan araştırmalar hizmetkâr liderliğin eğitimdeki rolünün öğretim kalitesini arttırma, öğrenci ve öğretmen motivasyonunu yükseltme, empati, dinleme ve destekleme vb. hizmetkâr liderlik yeteneklerini geliştirme üzerinde durduğu görülmüştür. Bilhassa eğitimde hizmetkâr liderlik anlayışı daha çok hissedilmeye başlanmış ve önemli bir rol üstlenmiştir. Nitekim hizmetkâr liderliğin her alanda olduğu gibi eğitim alanında da etkin ve verimli olması kritik bir önem taşımasının yanı sıra elzem bir durumdur. Sonuç olarak eğitimde hizmetkâr liderlik, öğrenme süreçlerini zenginleştirmekte ve gelecekteki eğitime yön verebilecek potansiyeliyle stratejik olarak öne çıktığı tespit edilmiştir. Ayrıca hizmetkâr liderlik ile eğitim arasındaki bağın doğru orantılı olduğu öne çıkan ayrı bir durum olmuştur. Çalışmanın eğitimde hizmetkâr liderlik konusundaki mevcut çalışmalara destek sağlayacağı ve literatürdeki boşluğu dolduracağı düşünülmektedir. Bu kapsamda bilgi verilmiş ve farkındalık oluşturulmak istenmiştir.
Referanslar
Akın, Y. E. (2023). Öğretmenlerin örgütsel bağlılığı iş doyumu ve hizmetkâr liderlik. Yüksek Lisans Tezi, Kastamonu Üniversitesi, Kastamonu.
Akyüz, B. (2012). Örgütsel vatandaşlık davranışları ve performans üzerine etkisi : eğitim sektörü üzerine bir araştırma. Doktora Tezi, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Gebze.
Akyüz, B. (2016). Yönetimde Hizmetkâr Liderlik. Ankara: Gece Kitaplığı Yayınevi.
Akyüz, B., & Eren, M. Ş. (2013). Hizmetkâr Liderlik Davranışlarının Eğitim Sektörü Üzerindeki Etkisine Yönelik Teorik Bir Çalışma. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 8(2), 191-205.
Alaybeyoğlu, M., Alaybeyoğlu, S., Tekatlı, N., Tekatlı, N., & İçer, M. (2024). Eğitimde Yeni Bir Dönem Yapay Zeka Destekli Öğrenme Ortamlarının Potansiyeli. Socrates Journal, 1-10.
Ataman, A. (2024, Haziran). Türk dili ve edebiyatı öğretmen algılarına göre yöneticilerinin (okul müdürlerinin) hizmetkâr liderlik davranışları. Tezsiz Yüksek Lisans Projesi. Rize Üniversitesi, Rize.
Balay, R., Kaya, A., & Geçdoğan, R. (2014). Eğitim Yöneticilerinin Hizmetkâr Liderlik Yeterlilikleri İle Farkılıkları Yönetme Becerileri Arasındaki İlişki. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(1), 230-249.
Balay, R., Kaya, A., & Geçdoğan, R. (2014). Eğitim Yöneticilerinin Hizmetkâr Liderlik Yeterlilikleri İle Farklılıkları Yönetme Becerileri Arasındaki İlişki. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(1), 229-249.
Çalışal, S., & Yücel, L. (2019). Hizmetkâr Liderlik: Refik Saydam Örneği. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 6(3), 167-172.
Çelik, N. (2017). Konaklama işletmelerinde hizmetkâr liderlik algılamalarının örgütsel özdeşleşme ve iş tatmini üzerine etkisi : Konya ili örneği. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
Çoban, O. (2019). Okul müdürlerinin hizmetkâr liderlik davranışları ile öğretmenlerin iş doyuyumu arasındaki ilişkiler. Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
Duyan, E. C., & Dierendonck, D. V. (2014). Hizmetkâr Liderliği Algılama : Teoriden Amprik Araştırmaya Doğru. Sosyoloji Konferansları, 1(49), 1-32.
Ertürk, R. (2021). Okul Yöneticilerinin Hizmetkâr Okul Liderliği Davranışları İle Öğretmenlerin Örgütsel Vatandaşlık Algıları Arasındaki İlişki. Akdeniz Journal of Education, 4(2), 57-71.
Fındıkçı, İ. (2009). Bir Gönül Yolculuğu : Hizmetkâr Liderlik. İstanbul: Alfa Yayınları.
Güçlü, N. (2016). Eğitim Yönetiminde Liderlik : Teori, Araştırma ve Uygulama. Ankara: Pegem Akademi.
Güler, N. (2024). Hizmetkâr liderlik ile iş tatmini arasındaki ilişki: Öğretmenler üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Gümüşhane Üniversitesi, Gümüşhane.
Hardın, F. (2003). Impactıng Texas Public Schools Through A Student Servant-Leader Model: A Case Study. Doctor Of Educatıon, 64(3). Dissertation Abstract İnternational.
Karataş, E. (2023). Okul müdürlerinin hizmetkâr liderlik davranışları ile öğretmenlerin öz yeterliklerine ilişkin bir karma yöntem çalışması. Yüksek Lisans Tezi, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, İstanbul.
Küçük, B., & Yavuz, E. (2021). Hizmetkâr Liderlik ve Örgütsel Sinizm Arasındaki İlişkinin İncelenmesi : Hizmet Sektöründe Bir Araştırma. Alanya Akademik Bakış Dergisi, 5(1), 453-472.
Lantu, D. (2015). Servant Leadership and Human Capital Management: Case Study İn Citibank Indonesia. Procedia Social and Behavioral Sciences, 303-311.
Lider. (2024, 01 24). Hizmetkâr Liderlik Nedir. 05 16, 2024 tarihinde www.21yylideri.com web sitesi: https://21yylideri.com/hizmetkâr-liderlik/ adresinden alındı
Özdemir, E. (2003). Liderlik ve Etik. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 22(2), 151-168.
Saepurohman, L., & Satori, D. (2021). The Effect of Servant Leadership on Teacher Performance. Atlantis Press, 1-10.
Spears, L. C. (2004). Practicing Servant Leadership : Leader to Leader. ProQuest Central, 7-11.
Şımık, M., Doğan, M. S., Aydın, S., & Şeker, M. H. (2022). Okul Yöneticilerinin Hizmetkâr Liderlik Davranışları İle Performans Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Eurasian Academy of Sciences, 86-100.
TDK. (2020, 07 10). Eğitim. 08 16, 2024 tarihinde www.sozluk.gov.tr: https://sozluk.gov.tr/ adresinden alındı
Topaloğlu, C. (2019). Hizmetkâr liderliğin örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisinde iş tatmininin aracı rolü: Belediyeler üzerinde bir uygulama. Doktora Tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi, İstanbul.
Tut, B. (2021, 12 01). Okul yönetiminde hizmetkâr liderlik. Yüksek Lisans Projesi. Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, İstanbul.
Türkmen, F. (2016). Ortaokul yöneticilerinin hizmetkâr liderlik davranışlarının öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları üzerindeki etkisi (Sinop ili örneği). Yüksek Lisans Tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
Uluç, M. S. (2023). Okul yöneticilerinin hizmetkâr liderlik davranışı ile öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkide iş doyumunun aracı rolü. Yüksek Lisans Tezi. Siirt Üniversitesi, Siirt.
Usta, M. E., & Ünsal, Y. (2018). Okullarda Algılanan Hizmetkâr Liderlik Düzeyinin İncelenmesi. Özgün Araştırma Dergisi, 8(4), 168-187.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 Socrates Journal of Interdisciplinary Social Studies
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
