TÜRKİYE’DE KADIN SPORCULARIN YAZILI BASINDA TEMSİLİ
Özet Görüntüleme: 601
/ 
PDF İndirme: 506
DOI:
https://doi.org/10.51293/socrates24-201Anahtar Kelimeler:
Toplumsal Cinsiyet, Kadın Sporcular, Söylem Analizi, Spor, Basın.Özet
Medya, toplumsal cinsiyet yargılarının yeniden üretilmesi, yaygınlaşması ve yerleşik hâle gelmesinde en önemli araçlardandır. Spor ise toplumsal cinsiyetle ilgili yargıların görünür olduğu alanlardan birisidir. Spor basını, gerek görseller gerek söylemler aracılığıyla toplumsal cinsiyet kalıp yargılarının yeniden inşa edilmesinde büyük pay sahibidir. Sporun herkes ve her cinsiyet için eşit olması gerekmektedir; ancak bu eşitliğin ne pratikte ne de medyada sağlanabildiği gözlemlenmektedir. Kadınlar, günümüzün kültürel kodlamalarıyla artık ataerkil söylemin serbestçe yayıldığı bir alanı hâline gelmiş olan spor basınında cinsiyetçi söylem ve davranışlara maruz kalmaktadır. Bu noktadan hareketle Türkiye’deki spor basınına yansıyan toplumsal cinsiyet olgusunu incelemek ve kadınların cinsiyetçi bir şekilde haberleştirildiğini ortaya çıkarmak bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Çalışma kapsamında 2001-2004 yılları arasında Hürriyet gazetesinde yayınlanan; ikisi voleybol, biri atletizm ve biri de boks branşından olmak üzere toplam dört haber amaçsal örneklem yoluyla seçilmiştir. Bu haberler, Teun Adrian Van Dijk’ın eleştirel söylem çözümlemesi yöntemi kullanılarak incelenmiştir. Yapılan çözümleme sonucunda kadın sporcuların basında toplumsal cinsiyet rol ve kalıpları içerisinde sunulduğu ve sporcu kimliklerinin ikinci plana atıldığı sonucuna ulaşılmıştır.
Referanslar
Amman, M. T. (2006). Kadın ve Spor. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
Arık, M. B. (2003). Futbolun Medyadaki Temsilinde Erkek Egemen Söylem. Kocaeli Üniversitesi İletişim Fakültesi Araştırma Dergisi, (4), 65-82.
Arslan, B., Koca, C. (2006). Kadın Sporcuların Yer Aldığı Günlük Gazete Haberlerinin Sunum Biçimine Dair Bir İnceleme. Spor Bilimleri Dergisi. 17 (1), 1-10.
Bakan, Ö. (2013). Representations of Female Athletes In The Turkish Media: A Content Analysis of Three Newspapers. Selçuk İletişim Dergisi, 7 (4), 129-139.
Berger, J. (2017). Görme Biçimleri. (Çev. Yurdanur Salman). İstanbul: Metis Yayınları.
Berktay, F. (2021). Düşünme Etiği. İstanbul: Metis Yayınları.
Bernstein, A. & Blain, N. (2002). Sport and The Media: The Emergence of a Major Research Field, Culture, Sport, Society. 5 (3), 1-30.
Bhasin, K. (2014). Toplumsal Cinsiyet: Bize Yüklenen Roller. (Çev. Kader Ay, Zeycan Sarıhacıoğlu). İstanbul: Kadınlarla Dayanışma Vakfı Yayınları.
Butler, J. (2020). Cinsiyet Belası: Feminizm ve Kimliğin Altüst Edilmesi (Çev. Başak Ertür). İstanbul: Metis Yayınları.
Büyükafşar, M. (2016). Türk Spor Basınında Cinsiyet Ayrımcılığı: Fotomaç ve Fanatik Gazeteleri Örneği. İnsan&İnsan 3 (9), 53-76.
Candansayar, S. (2010). “Futbol, Delinin Aşkı”. Cogito, (63), 74-85.
Chanter, T. (2019). Toplumsal Cinsiyet. (Çev. Mehmet Erguvan). Ankara: Fol Yayınları.
Connell, R. W. (2019). Toplumsal Cinsiyet ve İktidar: Toplum Kişi ve Cinsel Politika (Çev. Cem Soydemir). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Dechaufour, L. (2013). “Spor Kadınlara Karşı” Taarruz: Eğlendirerek Hükmetmek Halklara Karşı Kitle Kültürü (ss.171-176) içinde. (Çev. Yavuz Polat). Ankara: Heretik Yayıncılık.
Direk, Z. (2018). Cinsel Farkın İnşası: Felsefi Bir Problem Olarak Cinsiyet. İstanbul: Metis Yayınları.
Durna, T. (2019). “Magazin Medyasının Cazibe Nesneleri”, (Der.) Tezcan Durna, Nehir Durna, Aşk ve Kadın Aşkın Hâlleri: Aşk Üzerine Disiplinlerarası Bir İnceleme (ss.101-130) içinde. Umag Yayınları.
Fişek, K. (1985). 100 Soruda Türkiye Spor Tarihi. İstanbul: Gerçek Yayınevi.
Forward, S., Torres, J. (2022). Kadınlardan Nefret Eden Erkekler ve Onları Seven Kadınlar. (Çev. Eda Tülek). İstanbul: İletişim Yayınları.
Giddens, A. (2012). Sosyoloji. (Çev. İsmail Yılmaz). İstanbul: Kırmızı Yayınları.
Gilman, C. P. (2022). Erkek Yapımı Dünya: Bizim Androsentrik Kültürümüz. (Çev. Leyla Edri, Esmanur Coşkun). Çanakkale: Akademim Yayınları.
Güngör, N. (2016). İletişim Kuramlar Yaklaşımlar. Siyasal Kitabevi.
Holland, J. (2019). Mizojini: Dünyanın En Eski Önyargısı, Kadından Nefretin Evrensel Tarihi. (Çev. Erdoğan Okyay). Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
Holmes, M. (2011). “İnterseks: Tehlikeli Bir Farklılık”. (Çev. Belgin Günay). Cogito, (65-66), 99-122.
Hood, B. (2019). Benlik Yanılsaması: Sosyal Beyin Kimliği Nasıl Oluşturur. (Çev. Eyüphan Özdemir). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Hooks, B. (2021). Değişme İsteği: Erkekler, Erkeklik ve Sevgi. (Çev. Zeynep Kutluata). İstanbul: BGST Yayınları.
İmançer, D. (2006). “Cinsiyet Rolü Temsili: Medya Kültürü, Feminizm, Televizyon ve Seriyaller”, (Ed) Dilek İmançer, Medya ve Kadın (ss.47-66) içinde. Ankara: Ebabil Yayınları.
İşleyen, F. Ş. (2015). Şiddet Haberlerindeki “Mağdur Kadın” Miti Üzerine Göstergebilimsel Bir İnceleme: Habertürk Gazetesi Ş. E. Cinayeti Örneği”. Global Media Journal TR Edition, 6 (11).
Kaplan, J. (2021). Dahi Kadınlar. (Çev. Selin Toparlak). İstanbul: Kuraldışı Yayıncılık.
Knibiehler, Y. (2005). “Vücutlar ve Yürekler”, G. Duby & M. Perrot. (Ed.) Kadınların Tarihi Devrimden Dünya Savaşına Feminizmin Ortaya Çıkışı Cilt IV (ss. 307-346) içinde. (Çev. Ahmet Fethi). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Küçük Durur, E. (2017). Sporda Cinsiyetçilik ve Haber Metinlerinde Kadın Sporcuların Temsili. Uluslararası Hakemli İletişim ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 14, 98-116.
Lumpkin, A. (2009). Female Representation in Feature Articles Published by Sports illustrated in the 1990s. Women in Sport and Physical Activity Journal. 18 (2), 38-51.
Mayer, C. (2019). Cinsiyet Eşitliği Dünyayı Nasıl Kurtaracak. (Çev. Barış Cezar). İstanbul: İletişim Yayınları.
Mengue, P. (2018). Yürümek, Koşmak, Yüzmek: Kaçak Beden. (Çev. Orçun Türkay). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Messerschmidt, J. W. (2019). Hegemonik Erkeklik: Formülasyon, Yeniden Formülasyon ve Genişleme. (Çev. Eleştirel Erkeklik İncelemeleri İnisiyatifi). İstanbul: Özyeğin Üniversitesi Yayınları.
Öktem, M. G. (2004). Sporcu Kadının Türk Yazılı Basınındaki Temsili: Süreyya Ayhan Örneği. Kadın Çalışmalarında Dsiplinlerarası Buluşma Sempozyumu Kitabı. 3, 164-176.
Özer, Ö. (2015). Teun Adrian Van Dijk Örneğinde Eleştirel Söylem Çözümlemesi. İçinde İletişim Araştırmalarında Yöntemler (Ed. Besim Yıldırım). Literatürk Yayınları.
Pateman, C. (2017). Cinsel Sözleşme. (Çev. Zeynep Alpar). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
Polat, H. (2019). Medyada Kadın ve Temsil Biçimi: TV Dizileri Üzerinden Bir Tartışma. Karadeniz İletişim Araştırmaları Dergisi, 9 (2), 77-96.
Rowe, D. (1996). Popüler Kültürler: Rock ve Sporda Haz Politikası. (Çev. Mehmet Küçük). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Saktanber, A. (1990). Türkiye’de Medyada Kadın: Serbest, Müsait Kadın veya İyi Eş, Fedakâr Anne. Şirin Tekeli (Ed.) Kadın Bakış Açısından 1980’ler Türkiye’sinde Kadınlar (ss.195-215) içinde. İstanbul: İletişim Yayınları.
Seçilmiş, K. (2004). Antik Zamandan Günümüze Olimpiyat Oyunları. İstanbul: İlpress Basın Yayım.
Smith, B. G. (2022). Kadın Çalışmaları: Temeller. (Çev. Özde Çakmak). İletişim Yayınları.
Stone, A. (2019). Feminist Felsefeye Giriş. (Çev. Yonca Cingöz, Bilge Tanrısever). İstanbul: Otonom Yayıncılık.
Stratford, T. (2011). “Kadınlar ve Basın”, Andrew Belsey, Ruth Chadwick (Der.) Medya ve Gazetecilikte Etik Sorunlar (ss.161-168) içinde. (Çev. Nurçay Türkoğlu). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Timisi, Nilüfer (1997). Medyada Cinsiyetçilik. Ankara: T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü.
Üney, R. (2017). Sunuş: Spor Psikiyatrisi Teori ve Uygulama (ss.11-13) içinde. İstanbul: Edebi Şeyler.
Varol, S. F. (2016). Temsil, İdeoloji, Kimlik. İstanbul: Varlık Yayınları.
Vigarello, G. (2008). “Egzersiz Yapmak, Oyun Oynamak”, Alain Corbin-Jean-Jacques Courtine-Georges Vigarello (Haz.) Bedenin Tarihi 1 Rönesanstan Aydınlanmaya (ss.131-163) içinde. (Çev. Saadet Özen). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Vigarello, G., Holt, R. (2011). “İşlenen Beden: 19. Yüzyılda Jimnastikçiler ve Sporcular”, Alain Corbin-Jean-Jacques Courtine-Georges Vigarello (Haz.) Bedenin Tarihi 2: Fransız Devrimi’nden Büyük Savaş’a (ss.249-290) içinde. (Çev. Orçun Türkay). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Dökmen, Z. Y. (2021). Toplumsal Cinsiyet: Sosyal Psikolojik Açıklamalar. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Zerzan, J. (2010). “Ataerkillik, Uygarlık Ve Toplumsal Cinsiyetin Kökenleri”. (Çev. Utku Özmakas). Felsefelogos, (1), 49-56.
Zoonen, V. L. (2014). “Medyada Feminist Yaklaşımlar”. Süleyman İrvan (Der.) Medya Kültür Siyaset (ss.365-398) içinde. Ankara: Pharmakon Yayınevi.
İnternet Kaynakları
Kaos GL (2020). “LGBTİ+ Hakları Alanında Çeviri Sözlüğü”, Deniz Gedizlioğlu (Haz.) www.kaosgldernegi.org/images/library/cevirisozlugu2020.pdf (Erişim tarihi: 10.08.2022).
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2022 Socrates Journal of Interdisciplinary Social Studies
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
