ETİK LİDERLİĞİN İŞ STRESİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİNDE PSİKOLOJİK GÜÇLENDİRMENİN ARACILIK ROLÜ
THE MEDIATING ROLE OF PSYCHOLOGICAL EMPOWERMENT IN THE EFFECT OF ETHICAL LEADERSHIP ON JOB STRESS
Özet Görüntüleme: 45
/ 
PDF İndirme: 9
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.17719877Anahtar Kelimeler:
Etik Liderlik, İş Stresi, Psikolojik Güçlendirme, Nicel AraştırmaÖzet
Bu araştırmanın amacı, etik liderliğin çalışanların iş stresi üzerindeki etkisini ve bu ilişkide psikolojik güçlendirmenin aracılık rolünü incelemektir. Araştırma kapsamında, İstanbul’da özel sektörde çalışan 393 beyaz yakalı çalışandan anket yöntemiyle veri toplanmış ve elde edilen veriler SPSS programı kullanılarak analiz edilmiştir. Analiz sonuçları, etik liderliğin iş stresi üzerinde negatif ve anlamlı bir etkisi olduğunu, yani etik değerlere dayalı liderlik davranışlarının çalışanların stres düzeylerini azalttığını göstermektedir. Ayrıca, etik liderliğin psikolojik güçlendirme üzerinde pozitif ve anlamlı bir etkisi olduğu, diğer bir ifadeyle etik liderlerin çalışanların özerklik, anlam, yeterlik ve etki algılarını güçlendirdiği belirlenmiştir. Bununla birlikte, psikolojik güçlendirmenin iş stresi üzerinde anlamlı bir etkisinin bulunmadığı saptanmıştır. Bu bulgu doğrultusunda, etik liderlik ile iş stresi arasındaki ilişkide psikolojik güçlendirmenin aracılık rolü üstlenmediği sonucuna ulaşılmıştır. Bu araştırma, etik liderliğin çalışan stresini doğrudan azaltan bir faktör olduğunu, ancak psikolojik güçlendirmenin bu ilişkide aracılık işlevi görmediğini ortaya koyarak literatüre önemli bir katkı sağlamaktadır. Bulgular, örgütlerde etik değerlere dayalı liderlik anlayışının yaygınlaştırılmasının çalışanların iş stresini azaltmada etkili bir strateji olabileceğini göstermektedir.
Referanslar
Arslantaş, C. C. (2007). Güçlendirici lider davranışının psikolojik güçlendirme üzerindeki etkisini belirlemeye yönelik görgül bir araştırma. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 227-240.
Bıyık, A. G. Y., Şimşek, A. G. T., & Erden, A. G. P. (2017). Etik liderliğin çalışanların iş performansı ve iş tatminine etkisi. Gazi Journal of Economics & Business, 3(1). 59-70
Brown, M. E., Treviño, L. K. & Harrison, D. A. (2005). Ethical Leadership: A Social Learning Perspective for Construct Development and Testing. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 97, 117- 134.
Brown, M. E., & Treviño, L. K. (2006). Ethical leadership: A review and future directions. The leadership quarterly, 17(6), 595-616.
Can, N., & Doğan, İ. F. (2020). Etik liderlik ve psikolojik güçlendirme arasındaki ilişkide örgütsel demokrasinin aracılık rolü: Bir alan araştırması. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(4), 3828-3842.
Çitak, G., & Kahraman, B. (2021). Yöneticilerin etik liderlik davranışları ve hemşirelerin örgütsel adalet algıları. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 8(1). 31-41
Çöl, G. (2008). Algılanan güçlendirmenin işgören performansı üzerine etkileri. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9(1), 35-46.
Demirel, Y., & Yücel, M. (2017). Sosyal destek ve psikolojik güçlendirmenin duygusal tükenmişlik üzerine etkisi. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 310-321.
Demirtas, O., & Akdogan, A. A. (2015). The effect of ethical leadership behavior on ethical climate, turnover intention, and affective commitment. Journal of business ethics, 130(1), 59-67.
Efeoğlu, İ. E. (2006). İş-aile yaşam çatışmasının iş stresi, iş doyumu ve örgütsel bağlılık üzerindeki etkileri: İlaç sektöründe bir araştırma. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
Eşitti, B. (2019). Restoran işletmelerinde etik liderlik ve örgütsel bağlılık: Servis ikliminin rolü. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21, 43-64.
Gu, L., Wang, L., & Pan, B. (2022). Psychological empowerment and job satisfaction in nurses: A systematic review and meta-analysis. Frontiers in Public Health, 10, 1022823. https://doi.org/10.3389/fpubh.2022.1022823
Gül, H. (2007). İş Stresi, Örgütsel Sağlik ve Performans Arasindaki Ilişkiler: bir Alan Araştirmasi. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2007(2), 318-332.
Günel, D., Civelek, M. E., & Karabulut, A. T. (2016). İşletmelerde etik liderliğin etik iklim üzerine etkisi: deneysel bir araştırma (Organizational culture and work ethics). İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimleri Dergisi Yıl: 14Özel, (28), 251-265.
Harms, P. D., Credé, M., Tynan, M., Leon, M., & Jeung, W. (2017). Leadership and stress: A meta-analytic review. The leadership quarterly, 28(1), 178-194.
Hayes, A. F. (2013). Introduction to mediation, moderation, and conditional process: A regression-based approach (2. Baskı). New York: The Guilford Press.
Hızarcıoglu, G. (2022). Etik liderlik ile iş tatmini arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 21(84), 1465-1477.
Holdsworth, L., & Cartwright, S. (2003). Empowerment, stress and satisfaction: an exploratory study of a call centre. Leadership & Organization Development Journal, 24(3), 131-140.
House, R. J., & Rizzo, J. R. (1972). Role conflict and ambiguity as critical variables in model of organizational behavior. Organizational Behavior and Human Performance, 7, 467-505.
İşgüden, B. & Çabuk, A. (2006). Meslek Etiği ve Meslek Etiğinin Meslek Yaşamı Üzerindeki Etkileri. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(16), 59-86.
Jácome Lara, I. M. (2022). Psychological empowerment and job stress in higher education institutions in Ecuador.
Kalshoven, K., & Boon, C. T. (2012). Ethical Leadership, Employee Well-Being, and Helping. Journal of Personnel Psychology, 11(1), 60-68.
Kırpık, G., & Doğan, M. A. (2020). Çalışanın stres düzeyi ile iş performansı arasında bir ilişki var mı? eczacılık mesleğine yönelik bir literatür taraması. OPUS International Journal of Society Researches, 16(27), 720-743.
Koçel, T. (2020). İşletme yöneticiliği (18. Baskı). İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
Lantican, C. A. O. (2020). The Influence of Ethical Leadership on Employees’ Work-Related Stress and Organizational Commitment: Evidence from a Developing Country. Journal of Economics, Management & Agricultural Development, 6(1), 16-31.
Mardani, S., & Mardani, N. (2014). The impact of psychological empowerment on job burnout in hospital staff. International Journal of Hospital Research, 3(2), 69-78.
Ochoa Pacheco, P., Coello-Montecel, D., & Tello, M. (2023). Psychological empowerment and job performance: Examining serial mediation effects of self-efficacy and affective commitment. Administrative Sciences, 13(3), 76. https://doi.org/10.3390/admsci13030076
Rantika, S. D., & Yustina, A. I. (2017). Effects of ethical leadership on employee well-being: the mediating role of psychological empowerment. Journal of Indonesian Economy and Business, 32(2), 121-137.
Sahraei Beiranvand, M., Beiranvand, S., Beiranvand, S., & Mohammadipour, F. (2021). Explaining the effect of authentic and ethical leadership on psychological empowerment of nurses. Journal of Nursing Management, 29(5), 1081-1090.
Schwepker Jr, C. H., & Dimitriou, C. K. (2021). Using ethical leadership to reduce job stress and improve performance quality in the hospitality industry. International Journal of Hospitality Management, 94, 102860.
Seibert, S. E., Silver, S. R., & Randolph, W. A. (2004). Taking empowerment to the next level: A multilevel model of empowerment, performance, and satisfaction. Academy of Management Journal, 47(3), 332-349. https://doi.org/10.5465/20159578
Sichone, B. (2004). The rare jewels of effective leadership. Mongu, Zambia.
Solomon, O., Hashim, N. H., Mehdi, B. T. Z., & Ajagbe, A. M. (2012). Employee motivation and organizational performance in multinational companies: a study of Cadbury Nigeria Plc. International Journal of Research in Management and Technology, 2(3), 303-312.
Spreitzer, G. M. (1995). Psychological empowerment in the workplace: Dimensions, measurement, and validation. Academy of Management Journal, 38(5), 1442-1465.
Spreitzer, G. (2007) “Taking stok: A Review of More Than Twenty Years of Research on Empowerment at Work” J. Barling(Ed), CP. Cooper (Ed), In The SAGE Handbook of Organizational Behaviour: 1. 54-72. Sage publication.
Suifan, T. S., Diab, H., Alhyari, S., & Sweis, R. J. (2020). Does ethical leadership reduce turnover intention? The mediating effects of psychological empowerment and organizational identification. Journal of Human Behavior in the Social Environment, 30(4), 410-428.
Sürgevil, O., Tolay, E. ve Topoyan, M. (2013). Yapısal Güçlendirme ve Psikolojik Güçlendirme Ölçekleri’nin geçerlilik ve güvenilirlik analizleri. Journal of Yasar University, 8(31), 5371-5391.
Taris, T. W., & Schreurs, P. J. (2009). Well-being and organizational performance: An organizational-level test of the happy-productive worker hypothesis. Work & Stress, 23(2), 120-136.
Turan, S. (2020). Liderlik nedir?. K.Yılmaz (Ed.). Liderlik Kuram - Araştırma – Uygulama (ss.1-5). Pegem Yayınevi.
Türk Dil Kurumu. (2025). Etik. https://sozluk.gov.tr
Türkkan, G., & Soyman, T. (2023). Aşırı iş yükü, iş stresi, presenteizm ve işten ayrılma niyeti arasındaki ilişkiler: Görgül bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 14(40), 1368-1389.
Uludağ, G. (2019). İş stresi ve motivasyon ilişkisine yönelik bir alan araştırması. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (33), 411-439.
Usta, A. (2012). Kamu Örgütlerinde Meslek Etiği ve Çalışma Ahlakı Üzerine Bir Değerlendirme. Süleyman Demirel Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(1), 403-421.
Qing, M., Asif, M., Hussain, A., & Jameel, A. (2020). Exploring the impact of ethical leadership on job satisfaction and organizational commitment in public sector organizations: The mediating role of psychological empowerment. Review of Managerial Science, 14(6), 1405-1432.
Tabachnick, B.G. & Fidell, L.S. (2013). Using Multivariate Statistics (sixth ed.)Pearson, Boston.
Tuna, M., Bircan, H., & Yeşiltaş, M. (2012). Etik liderlik ölçeği’nin geçerlilik ve güvenilirlik çalişmasi: antalya örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26(2), 143-155.
Yasir, M., & Javed, A. (2024). Ethical leadership, employees’ job satisfaction and job stress in the restaurant industry. Foresight, 26(5), 886-901.
Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S., (2004), Spss Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
Yuan, L., Pham, M. L., Dang, T. P., Nguyen, T. N. M., Vu, M. C., & Nguyen, A. T. (2022). Linking ethical leadership to job satisfaction and work engagement: The mediating role of psychological empowerment. Journal of International Business and Management, 5(12), 1-16.
Zhou, H., & Chen, J. (2021). How does psychological empowerment prevent emotional exhaustion? Psychological safety and organizational embeddedness as mediators. Frontiers in Psychology, 12, 546687.
Zengin, Y., Yurdakul, S., Bayram, N., Sakarya, M., & Bağcı, M. (2021). Yöneticilerin liderlik özelliklerinin psikolojik sahiplenme ve iş stresi ile ilişkisi. Turkish Business Journal, 2(4), 56-75.
Zhou, H., Jin, M., & Ma, Q. (2015). Remedy for work stress: the impact and mechanism of ethical leadership. Central European Journal of Public Health, 23(2), 176.
Zhu, W., May, D. R., & Avolio, B. J. (2004). The impact of ethical leadership behavior on employee outcomes: The roles of psychological empowerment and authenticity. Journal of Leadership & Organizational Studies, 11(1), 16-26.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Socrates Journal of Interdisciplinary Social Researches
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
