A LIFE DEVOTED TO DIPLOMACY: FILIZ DINCMEN, THE FIRST WOMAN AMBASSADOR OF THE REPUBLIC OF TÜRKİYE
DİPLOMASİYE ADANAN BİR ÖMÜR: TÜRKİYE CUMHURİYETİ’NİN İLK KADIN BÜYÜKELÇİSİ FİLİZ DİNÇMEN
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.17795183Keywords:
Women in Diplomacy, Turkish Ministry of Foreign Affairs, Women’s Rights, Biography, Türkiye-European Union (EU) Relations, Ambassador to the Netherlands, Permanent Representation of Türkiye to the Council of Europe, Filiz DinçmenAbstract
This study explores the life and professional career of a transformative diplomatic figure whose appointment carries both structural and symbolic significance in the diplomatic history of the Turkish Republic. The research focuses on the career of the Republic of Türkiye’s first female ambassador, examining her trajectory through historical, institutional, and socio-gender perspectives. The impact of Türkiye’s early modernization reforms, the Ministry of Foreign Affairs’ pursuit of merit-based recruitment, and the evolving dynamics of international relations on women diplomats’ career opportunities is evaluated through her experiences. The literature indicates that women remained largely visible through informal diplomatic roles until the early 20th century, when gender boundaries in diplomacy were officially expanded—first through the appointment of the Soviet Union’s first female ambassador in 1918 and later with the employment of the first American female diplomat in 1922. In Türkiye, the institutional integration of women in diplomacy began in 1932 with Adile Ayda’s entry into the foreign service, yet subsequently lost momentum due to administrative and societal constraints, only to regain gradual progression after 1958. This study demonstrates that her posting to The Hague in 1982 represented a belated but bold and strategically framed step toward reinforcing Türkiye’s diplomatic representation capacity and projecting a modern state image to the West. The 1980-1997 period, characterized by the simultaneous use of reconciliation and protest strategies in Europe-Türkiye relations, is revisited through her negotiation experiences, contributing to the argument that women diplomats can exercise soft power and statecraft in tandem when managing crises and upholding national interests. The findings show that, although shifting global diplomatic norms did not produce an immediate surge in women diplomats’ career advancement in Türkiye, they facilitated the formation of a slow but determined institutional transformation line, which gained notable acceleration in the post-2000s era. The study concludes by emphasizing the importance of evaluating diplomatic representation through objective, gender-neutral criteria and highlighting the strategic value of sustainable, equality-driven institutional reforms in expanding women’s roles in Turkish diplomacy.
References
Aksoy, Ö. (2007). 2000-2005 yılları arasında Türk basınında dinler arası diyalog tartışmaları [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Atatürk Üniversitesi.
Altun, M. (2019). Yüzyıl dönümünde bir Valide Sultan: Safiye Sultan’ın hayatı ve eserleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi.
Arayancan, A. A. (2011). Akkoyunlu ve Karakoyunlu’da kadının devlet yönetimi ve diplomasideki önemine iki örnek: Hatun Can Begüm ve Sara Hatun. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (29), 285-301.
Avşaroğlu, N. (2001). Türkiye’de maden mühendisliği eğitimi tarihi. Ankara.
Babaoğlu, R. (2020). Mekteb-i Mülkiye (1859-1960): Tanzimat’tan Cumhuriyet’e bilimsel ve kültürel modernleşmenin kurumsallaşması. Türk Tarih Kurumu.
Başkal, H. (2021). Kadın diplomat olarak Türkiye Cumhuriyetini temsil etmenin onuru. Açık Telgraf: Büyükelçi Anıları içinde (ss.41-55). Global İlişkiler Forumu.
Dışişleri Bakanlığı Belleteni. (1986a). Sayı 26, Şubat 1986. Ankara: Dışişleri Bakanlığı Yayınları.
Dışişleri Bakanlığı Belleteni. (1986b). Sayı 27, Mart 1986. Ankara: Dışişleri Bakanlığı Yayınları.
Dinçmen, F. (2000). Bir kadın diplomat. 40 Yılın Ardından SBF 1960 Mezunları içinde (ss. 73-77). Ankara.
Doğan, K. C., & Erdem, B. (2022). Türkiye’de Kamu Görevlileri Etik Kurulu’nun yeni kamu yönetimi anlayışı bağlamında analizi. Uluslararası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi, 6(3), 758-792.
Dündar Gürtaş, D. (2022). Orta Çağın kadın yöneticileri ve Terkenler. A. Dilek (Ed.), Tarihte kültürde ve ekonomide Türk kadınına biçilen yöneticilik rolü içinde (ss. 7-42). Çanakkale.
Erhan, Ç., & Arat, T. (2010). AT’yle ilişkiler. B. Oran (Ed.), Türk dış politikası (Cilt 2, ss. 83-102). İletişim Yayınları.
Girgin, K. (1994). Osmanlı ve Cumhuriyet dönemleri hariciye tarihimiz (Teşkilat ve protokol). Türk Tarih Kurumu Basımevi.
İskit, T. (2007). Diplomasi tarihi: Teorisi, kurumları ve uygulaması. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Kumrular, Ö. (2015). Kösem Sultan: İktidar, hırs, entrika. Doğan Kitap.
Meclis Haber Dergisi. (1998, Şubat). Sayı 60.
Milli Güvenlik Konseyi Tutanak Dergisi. (1982). 1. Dönem 1. Cilt, 12. Birleşim . Ankara.
Milli Güvenlik Konseyi Tutanak Dergisi. (1982). 1. Dönem 1. Cilt. Ankara.
Milli Güvenlik Konseyi Tutanak Dergisi. (1982). 1. Dönem 2. Cilt. Ankara.
Özcan, U. (2012). II. Abdülhamid’in diplomasisinde “yüksek topuklar”: Karadağ Prensesi Milena ve Sultan Abdülhamid. OTAM Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 32, 113-140.
Özdem, E. (2012). Fatma Aliye, Halide Edip Adıvar ve Nermin Abadan Unat’ın eserlerinde oryantalizmin etkisi ve kadın [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
Sert, H. (2022). İki Darbe Arasında: 1960-1980 Döneminde Genel Özellikleriyle Türk Dışişleri Bakanlığı. Recent Period Turkish Studies, (41), 31-75.
Söyleşi mezunlarımızdan Filiz Dinçmen. (2012, Mart 1-31). Ankara Üniversitesi Bülten, (153), 16-18.
Süleymanoğlu-kürüm, R., & Rumelili, B. (2018). Diplomaside Kadın ve Egemen Maskülenlik: Değişen Normlar ve Pratikler. Uluslararası İlişkiler Dergisi, 15(57), 3-18.
Süleymanoğlu-Kürüm, R., & Rumelili, B. (2018). Diplomaside kadın ve egemen maskülenlik: Değişen normlar ve pratikler. Uluslararası İlişkiler, 15(57), 7-13.
Şahin, Y. (2005). Türkiye’de siyasal elitizm ve politik cemaat olarak Mülkiyeliler [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Dumlupınar Üniversitesi.
TBMM. (2022a). TBMM Tutanak Dergisi, 52. Meclis, 2. Dönem, 4. Cilt, 52. Birleşim. https://www5.tbmm.gov.tr/develop/owa/td_v2.sayfa_getir?sayfa=51 (Erişim: 21.11.2022)
TBMM. (2022b). TBMM Tutanak Dergisi, 52. Meclis, 2. Dönem, 4. Cilt, 64. Birleşim. https://www5.tbmm.gov.tr/develop/owa/td_v2.sayfa_getir?sayfa=286 (Erişim: 21.11.2022)
Yıldırım, M. (2017). Aleksandra Kollontay: Yaşamı, düşünceleri ve eserleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
Yılmaz, O. (2007). Avrupa Birliği sürecinde Diyanet İşleri Başkanlığı ve dinlerarası diyalog [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi.
Yılmaz, Z. (2019). Eril Diplomasi Kültürüne Feminist Bir Eleştiri. Kültür ve İletişim, 22(44), 209-238.
Yoğun, P. (2019). Diplomasi tarihi ışığında ilk Türk kadın diplomat: Adile Ayda [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi.
Arşiv Belgeleri
BCA. (1967, Aralık 28). 331-48-31/30.11.1.0.
BCA. (1980, Ekim 8). 407-172-30/30.18.1.2.
BCA. (1980, Ocak 24). 386-24-9.
BCA. (1981, Kasım 6). 438-387-1/30.18.1.2.
BCA. (1982, Mart 10). 447-446-7/30.18.1.2.
BCA. (1984, Aralık 13). 522-299-1/30.18.1.2.
BCA. (1986, Haziran 24). 557-493-2/30.18.1.2.
BCA. (1988, Nisan 25). 639-22-7/30.11.1.0.
BCA. (1988, Ocak 7). 591-670-7/30.18.1.2.
BCA. (1989, Haziran 12). 654-26-11/30.11.1.0.
BCA. (1990, Temmuz 9). 655-68-5/30.18.1.2.
BCA. (1993, Temmuz 19). 752-474-3.
BCA. (1997, Ekim 6). 900-46-5.
Gazeteler
Cumhuriyet. (1965, Haziran 18).
Cumhuriyet. (1980, Eylül 25).
Cumhuriyet. (1982, Haziran 25).
Cumhuriyet. (1984, Temmuz 20).
Cumhuriyet. (1985, Aralık 12).
Cumhuriyet. (1985, Mayıs 14).
Cumhuriyet. (1985, Nisan 26).
Cumhuriyet. (1986, Haziran 28).
Cumhuriyet. (1988, Ocak 12).
Cumhuriyet. (1989, Temmuz 25).
Cumhuriyet. (1990, Eylül 20).
Cumhuriyet. (1991, Ağustos 14).
Cumhuriyet. (1991, Ağustos 15).
Cumhuriyet. (1991, Ağustos 8).
Cumhuriyet. (1991, Ekim 17).
Cumhuriyet. (1991, Ekim 6).
Cumhuriyet. (1993, Nisan 4).
De Telegraaf. (1982, Ekim 29).
De Telegraaf. (1992, Kasım 12).
De Volkskrant. (1992, Kasım 12).
De Waarheid. (1988, Ocak 12).
Het Parool. (1984, Mart 9).
Milliyet. (1978, Eylül 26).
Milliyet. (1978, Haziran 20).
Milliyet. (1978, Kasım 1).
Milliyet. (1982, Eylül 12).
Milliyet. (1982, Eylül 26).
Milliyet. (1982, Haziran 22).
Milliyet. (1982, Kasım 21).
Milliyet. (1982, Mayıs 23).
Milliyet. (1984, Kasım 23).
Milliyet. (1985, Ağustos 9).
Milliyet. (1985, Mart 19).
Milliyet. (1985, Nisan 26).
Milliyet. (1992, Ağustos 9).
Milliyet. (1992, Ekim 29).
Milliyet. (1993, Ekim 9).
Milliyet. (1993, Ocak 29).
Milliyet. (1993, Şubat 11).
Milliyet. (1997, Ekim 15).
Milliyet. (1998, Nisan 29).
Milliyet. (2001, Ağustos 23).
Milliyet. (2004, Eylül 10).
Milliyet. (2008, Aralık 20).
İnternet Kaynakları
Hürriyet. (2001, Aralık 8). Papa’ya güven mektubu sundu. https://www.hurriyet.com.tr/gundem/papa-ya-guven-mektubu-sundu-41514 (Erişim: 04.11.2023)
Hürriyet. (2001, Eylül 24). Vatikânda ilk Müslüman kadın büyükelçi. https://www.hurriyet.com.tr/gundem/vatikanda-ilk-musluman-kadin-buyukelci-38269168 (Erişim: 04.11.2023)
Hürriyet. (2003, Aralık 27). Elçilere yeni görev. https://www.hurriyet.com.tr/gundem/elcilere-yeni-gorev-192244 (Erişim: 04.11.2023)
Milliyet. (2008, Aralık 20). Özür de elçiler cephesi büyüyor. https://www.milliyet.com.tr/siyaset/ozur-de-elciler-cephesi-buyuyor-1030462 (Erişim: 04.11.2023)
TBMM. Meclis başkanları. https://www.tbmm.gov.tr/baskan/meclis-baskanlari (Erişim: 04.11.2023)
Times of Malta. (2002, Mayıs 19). Heard in the hive. (Erişim: 28.11.2022)
Times of Malta. (2002, Mayıs 23). Social and personal. (Erişim: 28.11.2022)
Times of Malta. (2002, Mayıs 24). New ambassadors. (Erişim: 28.11.2022)
Times of Malta. (2004, Ocak 4). Heard in the hive. (Erişim: 28.11.2022)
Türkiye Cumhuriyeti Etik Kurulu. Kurulda görev yapmış üyeler. https://www.etik.gov.tr/kurumsal/kurulda-gorev-yapmis-uyeler/ (Erişim: 27.10.2023)
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 Socrates Journal of Interdisciplinary Social Studies

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.