İÇ DENETİMİN PANDEMİDEKİ ROLÜ VE COVİD-19 PANDEMİSİNİN İÇ DENETİME ETKİSİ

Abstract

Kurumlar varlıklarının devamlılığı esasına göre işleyiş gösterirler. Devamlılıklarının, diğer bir ifadeyle sürdürülebilirliklerinin tehlikeye girdiği durumlar, kurumlar için kriz durumudur. İşletmelerin bu durumlarla baş edebilmeleri için etkin ve katma değerli bir iç denetim faaliyetine sahip olmaları önemelidir. Bu çalışma günümüzün en kapsamlı krizi olan COVİD-19 pandemisinin yönetişim organları tarafından etkili şekilde yönetilebilmesi hususunda iç denetimin rolünü ve pandeminin iç denetim üzerindeki etkilerini yapılan araştırmalar çerçevesinde incelemiştir. Yönetim kademeleri tarafından kriz anında alınan kararlar, genellikle durumu kurtarmaya yönelik, kısa vadeli ve tepkisel kararlardır. COVİD 19 pandemi süreci kriz yönetimi hususunda farklı bir perspektifi ortaya çıkararak; genelde gözden kaçan ve fuzuli maliyet olarak görülen iş sürekliliği ve afete hazırlık programlarının gerekliliğini göstermiştir. Kriz yönetimi ve pandemi planlamasının yeterli derecede ve etkin olup olmadığının, sürekli ve düzenli şekilde değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu değerlendirme; iç denetimin kapsamına alınarak, risk unsurlarının değerlendirmesi sonucu oluşturulan BCM (İş Sürekliliği Yönetimi) ve CM(Kriz Yönetimi) etkinliği ile ilgili danışmanlık ve güvence hizmeti vermesi şeklinde yapılır. Güvence görevlerini, BCM ve kriz yönetiminin etkin bir şekilde yürütüldüğünü doğrulamak amacıyla; danışmanlık hizmetlerini ise, yönetimin iş süreçlerine odaklanmasını sağlamak ve BCM’nin koordinasyonu sağlamasına yardımcı olmak amacıyla gerçekleştirir. Etkin bir yetenek yönetimi ve BT kullanım kabiliyeti ile iç denetim, risk algılarındaki değişime ayak uydurarak yönetimin gelecekteki riskleri öngörme ve yönetme kabiliyetini de değerlendirir. Kriz yönetimi hususunda iç denetimin; atiklik ve esneklik özelliklerini kullanması bakımından kriz esnasında, proaktiflik ve içgörü özelliklerini kullanması bakımından ise krizden önce olmak üzere iki önemli role sahip olduğunu söylemek mümkündür. Stratejik Ortak vasfıyla kriz esnasında, yönetimin yanında işlerin devamlılığının sağlanmasına yardımcı olarak konumlanırken; Güvenilir Danışman vasfıyla krizden önce, krizlere karşı hazırlıklı olunması için, risk yönetimi ve iş sürekliliği yönetimi ile beraber önleyici ve koruyucu politikalar oluşturulması hususlarında rol almaktadır. Sahip olduğu kurumsal bilgi ve yetkinlikler, iç denetimin bu değişim ve yeni normal diye adlandırılan çalışma düzeninde kurumsal uyumun sağlanmasına(güvence-tavsiye-tahmin) yardımcı olacaktır. Ancak kurumsal süreçlerdeki dönüşümün yanı sıra iç denetim için de bir dönüşüm söz konusudur. Güçlü dahili kontroller, güçlü veri yönetimi, güçlü analiz, yetkin ekip ve yenilikçi teknoloji özellikleri yeni normalde iç denetimin etkinliğini sağlayan ve iş sürekliliği, kriz yönetimi, siber güvenlik, veri yönetimi ve kültür riski gibi aktüel risklerin ve zorlukların üstesinden gelinmesine ve yeni normale uyum sağlanmasına yardımcı olan özelliklerdir.