KAMUSAL ALANDA HEYKEL SANATI ve TARİHİ KÖKLERİ

Özet

Heykel, kendine ait malzeme, metot ve tekniğiyle, bağımsız bir sanat disiplini olarak halen şimdiyi temsil eden önemli bir ifade aracıdır. İnsanlık tarihiyle eş zamanlı olarak başlayan heykel çalışmaları; geriye dönük yaşamın ipuçlarını elde etmek açısından ayrıca bir belge niteliği taşır. İlkel dönemde toplumun izdüşümünü yansıtan çalışmalar, tarım toplumlarında iktidarların gücünü temsil eder. Heykel sanatının anıtsallık kavramında yüksek seviyeye çıkardığı duygu alışverişi, anlatım kuvveti ve plastik etki biçimi her dönem otoritenin göz diktiği bir alan olmuştur. Ancak Rönesans ve Aydınlanma dönemiyle sanata bakış büyük ölçüde değişti, köklü bir kırılmanın ardından, sanat yapma biçimi ve sanat anlayışı özgürleşti, kendiliğinden üslup ve özgün çalışmalar süreci başladı. Bundan böyle sanat; insana dair özel etkinlik alanı olarak, kamusal bir statü çerçevesinde “bellek biriktirme” sanatı olarak kabul edilir ve kendi iç çelişkisinde, sürekli kendini aşmaya çalışan bir süreci yönetmeye başlar. Kapitalizm karşıtı çelişkide kendini var eden Modernizmle birlikte değişim ve dönüşüm daha kurumsal ve daha kırılgan bir karakter çizer ve böylece avangard çalışmalar dönemi başlar, sanatın içeriği kavramsallaşır, doğa ve insana ait çelişkiler, bir nedensellik sorgusunda ele alınıp cisimleşirken soyut imgeye dayalı uç örnekler ortaya çıkar. Sanat eseri: gereksiz, aykırı, kışkırtan veya tahrik eden, sınıf temelli bir kavramı veya bir imgeyi ya da sipariş edilen bir konuyu; kendini ifade etme tarzı açısından sanat rejiminin kompartımanların da bir tasarım veya yaratma eylemi olarak kamuoyu ile paylaşılan bir nesneye dönüşür. Sanatın kendi içinden kendine yaptığı komplo ve ölümü üzerinden; tartışmaların dikey ve yatay olarak çeşitlendiği ve giderek halkaların büyüyüp genişleyerek sanatın dışına taştığı bir şimdiyi konuşmanın; sanat rejimi açısından kamusallık kavramında tespit edilmesi makalenin asıl amacını teşkil eder.