DİJİTAL YERLİLERDE CHATGPT’NİN KULLANIM ALANLARI VE CHATGPT BAĞIMLILIĞI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA
A STUDY ON THE USAGE AREAS OF CHATGPT AND CHATGPT ADDICTION AMONG DIGITAL NATIVES
Özet Görüntüleme: 24
/ 
PDF İndirme: 21
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.17179422Anahtar Kelimeler:
Yapay Zeka, Büyük Dil Modelleri, ChatGPT, Bağımlılık, Sorunlu ChatGPT KullanımıÖzet
Bu çalışmada, dijital yerlileri temsil eden üniversite öğrencilerinin ChatGPT’yi hangi amaçlar için kullandıkları, ChatGPT bağımlılık düzeylerinin saptanması ve katılımcıların tanımlayıcı nitelikleri ile bu bağımlılık düzeyi arasında anlamlı farklılıklar olup olmadığının belirlenmesi amaçlanmıştır. Kesitsel türdeki bu çalışmanın örneklem grubunu 2024-2025 eğitim-öğretim döneminde bir devlet üniversitesinin Tıbbi Dokümantasyon ve Sekreterlik Programı’nda okumakta olan ve daha önce ChatGPT’yi herhangi bir amaç için kullanmış olan 118 ön lisans öğrencileri oluşturmaktadır. Tanımlayıcı istatistiklere ek olarak t-testi, ANOVA testi ve doğrulayıcı faktör analizinin kullanıldığı bu çalışmanın verilerinin analizi için IBM SPSS V.26 ve IBM AMOS V. 23 programları kullanılmıştır. Dijital yerlilerin %27’sinin ChatGPT’yi 1 yıldan fazla süredir kullandığı, yalnızca %3’ünün ChatGPT’nin ücretli versiyonunu kullanmayı tercih ettiği, %74’ünün ise ChatGPT tarafından sunulan hizmetlerden memnun kaldığı tespit edilmiştir. Dijital yerlilerin %70,4’ünün ChatGPT’yi ödev hazırlama, ders çalışma, sınavlara yönelik hazırlık gibi genel olarak eğitim amaçlı kullandıkları ortaya konulmuştur. Öğrencilerin ortalamanın altında (21,5±7,9) bir ChatGPT bağımlılığı düzeyinde oldukları belirlenmiştir. İkinci sınıfta okuyan ve ChatGPT’nin hizmetlerinden memnun olduğunu belirten öğrencilerin istatistiki açıdan anlamlı derecede daha yüksek bir ChatGPT bağımlılığı düzeyine sahip oldukları saptanmıştır (p<0,05). Sonuç olarak, öğrencilerin ChatGPT bağımlılık düzeyleri ortalamanın altında olsa da, bazı ifadelerde zihinsel meşguliyetin dikkat çektiği görülmüştür. Sınıf düzeyi ve ChatGPT kullanım memnuniyeti değişkenleri haricinde anlamlı fark bulunmaması, bağımlılık düzeylerinin daha çok kullanım amacı ve davranışsal faktörlerle ilişkili olabileceğine işaret etmektedir.
Referanslar
Ahmadi, R., & Tekemen, H. (2024). Akdeniz Üniversitesi Öğrencilerinin ChatGPT’nin Günlük Kullanımına İlişkin Eğilimleri. Sosyolojik Bağlam Dergisi, 5(3), 446-480. https://doi.org/10.52108/2757-5942.5.3.4
Alhaidry, H. M., Fatani, B., Alrayes, J. O., Almana, A. M., & Alfhaed, N. K. (2023). ChatGPT in dentistry: A comprehensive review. Cureus, 15(4), 1–8. https://doi.org/10.7759/cureus.38317
Ali, F., Tauni, M. Z., Ashfaq, M., Zhang, Q., & Ahsan, T. (2023).Depressive mood and compulsive social media usage: The mediatingroles of contingent self-esteem and social interaction fears.Information Technology & People, 37(3), 1052–1072. https://doi.org/10.1108/ITP-01-2021-0057
Aljanabi, M., Ghazi, M., Ali, A. H., & Abed, S. A. (2023). ChatGpt: Open possibilities. Iraqi Journal for Computer Science and Mathematics, 4(1), 62–64. https://doi.org/10.52866/ijcsm.2023.01.01.0018
Bukar, U. A., Sayeed, M. S., Razak, S. F. A., Yogarayan, S., & Amodu, O. A. (2024). An integrative decision-making framework to guide policies on regulating ChatGPT usage. PeerJ Computer Science, 10, e1845. http://dx.doi.org/10.7717/peerj-cs.1845
Chang, C.-T., Tu, C.-S., & Hajiyev, J. (2019). Integrating academic typeof social media activity with perceived academic performance: Arole of task-related and non-task-related compulsive Internet use.Computers & Education, 139, 157–172. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2019.05.011
Chen, Y. H. (2025). Exploring the influence of generative artificial intelligence anxiety on problematic ChatGPT use: the fear of missing out and personality traits. Universal Access in the Information Society, 1-14. https://doi.org/10.1007/s10209-025-01205-7
Ciudad-Fernández, V., von Hammerstein, C., & Billieux, J. (2025). People are not becoming “AIholic”: Questioning the “ChatGPT addiction” construct. Addictive Behaviors, 166, 108325. https://doi.org/10.1016/j.addbeh.2025.108325
Duong, C. D., Dao, T. T., Vu, T. N., Ngo, T. V. N., & Tran, Q. Y. (2024). Compulsive ChatGPT usage, anxiety, burnout, and sleep disturbance: A serial mediation model based on stimulus-organism-response perspective. Acta Psychologica, 251, 104622. https://doi.org/10.1016/j.actpsy.2024.104622
Duong, C. D., Vu, T. N., Ngo, T. V. N., Do, N. D., & Tran, N. M. (2025). Reduced student life satisfaction and academic performance: Unraveling the dark side of ChatGPT in the higher education context. International Journal of Human–Computer Interaction, 41(8), 4948-4963. https://doi.org/10.1080/10447318.2024.2356361
Durmuş, B., Yurtkoru, E. S., & Çinko, M. (2011). Sosyal bilimlerde spss’le veri analizi. İstanbul: Beta Yayıncılık.
Farhi, F., Jeljeli, R., Aburezeq, I., Dweikat, F. F., Al-shami, S. A., & Slamene, R. (2023). Analyzing the students’ views, concerns, and perceived ethics about chat GPT usage. Computers and Education: Artificial Intelligence, 5, 100180. https://doi.org/10.1016/j.caeai.2023.100180
Gan, W., Ouyang, J., Li, H., Xue, Z., Zhang, Y., Dong, Q., ... & Zhang, Y. (2024). Integrating ChatGPT in orthopedic education for medical undergraduates: randomized controlled trial. Journal of medical Internet research, 26, e57037. https://doi.org/10.2196/57037
Javaid, M., Haleem, A., Singh, R. P., Khan, S., & Khan, I. H. (2023). Unlocking the opportunities through ChatGPT Tool towards ameliorating the education system. BenchCouncil Transactions on Benchmarks, Standards and Evaluations, 3(2), 100115. https://doi.org/10.1016/j.tbench.2023.100115
Jiang, P. H., & Hong, J. C. (2025). ChatGPT Addiction, Self-Efficacy, and Continuous Intention: Differences in Gender, Academic Majors, and Purposes of Use. Metaverse and Artificial Companions in Education and Society, 8.
Lin, M. Y., Hong, J. C., Tai, K. H., & Jiang, P. H. (2025). ChatGPT addiction predicted by openness to using new technology and self-efficacy, and reflected in continuous intention. Interactive Learning Environments, 1-15. https://doi.org/10.1080/10494820.2025.2471910
Maral, S., Naycı, N., Bilmez, H., Erdemir, E. İ., & Satici, S. A. (2025). Problematic ChatGPT Use Scale: AI-Human Collaboration or Unraveling the Dark Side of ChatGPT. International Journal of Mental Health and Addiction, 1-27. https://doi.org/10.1007/s11469-025-01509-y
Meydan, H. & Şeşen, H. (2015). Yapısal Eşitlik Modellemesi AMOS Uygulamaları. Ankara: Detay Yayıncılık.
Phang, J., Lampe, M., Ahmad, L., Agarwal, S., Fang, C. M., Liu, A. R., ... & Maes, P. (2025). Investigating Affective Use and Emotional Well-being on ChatGPT. arXiv preprint arXiv:2504.03888.
Seçer, M. B. (2024). Sağlık alanında öğrenim gören üniversite öğrencilerinin sağlıkta yapay zekâ uygulamaları ve ChatGPT farkındalığı, yapay zekâ kullanımına yönelik görüşleri ve teknostres düzeylerinin incelenmesi: kesitsel bir çalışma. Turkiye Klinikleri Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(4), 856-866. https://doi.org/10.5336/healthsci.2024-104224
Shewale, R. (2023). 32 Detailed ChatGPT Statistics — Users, Revenue and Trends. Demandsage. https://www.demandsage.com/chatgpt-statistics/
Şimşek, Ö.F. (2007). Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş, Temel İlkeler ve LİSREL Uygulamaları. Ankara: Ekinoks Yayınları.
Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2007). Experimental designs using ANOVA. Thomson/Brooks/Cole.
Veras, M., Dyer, J. O., Rooney, M., Silva, P. G. B., Rutherford, D., & Kairy, D. (2023). Usability and efficacy of artificial intelligence chatbots (ChatGPT) for health sciences students: protocol for a crossover randomized controlled trial. JMIR Research Protocols, 12(1), e51873. https://doi.org/10.2196/51873
Wang, W., Chen, R. R., & Yang, X. (2023). Examining compulsive useof social media: The dual effects of individual needs and peer4962 C. D. DUONG ET AL.influence. Industrial Management & Data Systems, 123(12), 3109–3136. https://doi.org/10.1108/IMDS-10-2022-0631
Yankouskaya, A., Liebherr, M., & Ali, R. (2025). Can ChatGPT be addictive? A call to examine the shift from support to dependence in AI conversational large language models. Human-Centric Intelligent Systems, 1-13. https://doi.org/10.1007/s44230-025-00090-w
Yu, S. C., Chen, H. R., & Yang, Y. W. (2024). Development and validation the Problematic ChatGPT Use Scale: a preliminary report. Current Psychology, 43(31), 26080-26092. Shewale, R. (2023). 32 https://doi.org/10.1007/s12144-024-06259-z
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Socrates Journal of Interdisciplinary Social Researches
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
