ÖZEL ÖĞRETİM KURUMLARINDA GÜÇLENDİRİCİ LİDERLİĞİN KURAMSAL TEMELDE İNCELENMESİ
THEORETICAL BASIS FOR EXAMINING EMPOWERING LEADERSHIP IN PRIVATE EDUCATIONAL INSTITUTIONS
Özet Görüntüleme: 31
/ 
PDF İndirme: 1
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.15065656Anahtar Kelimeler:
Özel Öğretim Kurumları, Güçlendirici Liderlik, KuramsalÖzet
Bu çalışma, özel öğretim kurumlarında güçlendirici liderliğin kuramsal temellerini incelemekte ve bu liderlik tarzının kurumların başarısına olan etkisini tartışmaktadır. Güçlendirici liderlik, çalışanların yetkilendirilmesi, motivasyonlarının artırılması ve örgütsel bağlılıklarının güçlendirilmesi temeline dayanır. Bu liderlik tarzı, özellikle eğitim kurumlarında öğretmenlerin ve diğer çalışanların potansiyellerini ortaya çıkarmalarına ve kurumun hedeflerine ulaşmasına katkıda bulunur. Güçlendirici liderlik, çalışanlara görevlerinde daha fazla yetki ve sorumluluk verme, karar alma süreçlerine aktif katılım sağlama ve iş süreçlerinde özerklik kazandırma olarak tanımlanabilir. Bu yaklaşım, çalışanların örgüte olan bağlılıklarını artırırken aynı zamanda bireysel gelişimlerini de desteklemektedir. Özel öğretim kurumları, kamu eğitim kurumlarına kıyasla daha rekabetçi bir ortamda faaliyet gösterir. Bu kurumlar, öğrencilerine daha kaliteli bir eğitim sunmak ve velilerin beklentilerini karşılamak zorundadır. Bu nedenle, özel öğretim kurumlarında liderlik, kurumun başarısı için kritik bir rol oynar. Güçlendirici liderlik, bu bağlamda özel öğretim kurumlarının hedeflerine ulaşmalarını sağlayacak etkili bir yönetim modeli olarak öne çıkmaktadır. Özel öğretim kurumlarında güçlendirici liderliğin önemi, özellikle öğretmenlerin motivasyonu ve mesleki gelişimi açısından belirgindir. Öğretmenler, eğitim sürecinin en önemli aktörleridir ve öğrencilerin başarısı büyük ölçüde öğretmenlerin performansına bağlıdır. Güçlendirici liderlik, öğretmenlerin yeteneklerine güvenerek onları yetkilendirir ve karar alma süreçlerine dâhil eder. Bu durum, öğretmenlerin kendilerini değerli hissetmelerini sağlar ve mesleki bağlılıklarını artırır. Ayrıca, güçlendirici liderlik, özel öğretim kurumlarında yenilikçi eğitim modellerinin uygulanmasını teşvik eder. Öğretmenler, yetkilendirildiklerinde kendi yöntemlerini geliştirme ve uygulama konusunda daha özgür hissederler. Bu durum, öğrencilerin bireysel ihtiyaçlarına daha iyi yanıt veren bir eğitim ortamının oluşmasını sağlar. Örneğin, öğretmenler, öğrencilerin öğrenme stillerine uygun yöntemler geliştirerek derslerini daha etkili bir şekilde işleyebilirler. Güçlendirici liderlik, özel öğretim kurumlarında takım çalışmasını da teşvik eder. Lider, çalışanlar arasında iş birliği ve dayanışmayı artırarak, kurumun hedeflerine ulaşmasını kolaylaştırır. Öğretmenler, birbirlerinin deneyimlerinden ve bilgilerinden yararlanarak daha etkili bir eğitim süreci oluşturabilirler. Bu durum, özellikle özel öğretim kurumlarında sıkça karşılaşılan rekabetçi ortamda, çalışanlar arasında uyum ve iş birliğini artırır. Güçlendirici liderliğin özel öğretim kurumlarına etkileri, özellikle öğretmenlerin performansı, öğrenci başarısı ve kurumsal bağlılık açısından incelenebilir. Bu liderlik tarzı, öğretmenlerin motivasyonunu artırarak, onların daha yüksek bir performans sergilemelerini sağlar. Öğretmenler, yetkilendirildiklerinde kendi işlerini daha iyi yönetebilir ve öğrencilere daha etkili bir şekilde rehberlik edebilirler. Bu durum, öğrencilerin akademik başarısını olumlu yönde etkiler. Ayrıca, güçlendirici liderlik, özel öğretim kurumlarında öğretmenlerin mesleki gelişimini destekler. Lider, öğretmenlere sürekli eğitim ve gelişim fırsatları sunarak, onların mesleki bilgi ve becerilerini artırmalarını sağlar. Bu durum, öğretmenlerin kendilerini daha yetkin hissetmelerine ve öğrencilere daha kaliteli bir eğitim sunmalarına katkıda bulunur. Güçlendirici liderlik, özel öğretim kurumlarında kurumsal bağlılığı da artırır. Çalışanlar, kendilerini değerli hissettiklerinde ve örgütsel hedeflere ulaşmak için aktif bir şekilde çaba gösterdiklerinde, kuruma olan bağlılıkları artar. Bu durum, özellikle özel öğretim kurumlarında çalışanların sık sık değiştiği bir ortamda, kurumsal sürekliliği sağlamak açısından önemlidir.
Referanslar
Ahearne, M., Mathieu, J., & Rapp, A. (2005). To empower or not to empower your sales force? An empirical examination of the influence of leadership empowerment behavior on customer satisfaction and performance. Journal of Applied Psychology, 90(5), 945-955.
Akçakaya, M. (2010). 21.Yüzyılda yeni liderlik anlayışı. Adalet.
Akın, M. (2010). Personeli güçlendirme algılaması, örgüt iklimi algılaması ve yaratıcı kişi özelliklerinin örgüt düzeyinde yaratıcı çıktılar üzerindeki doğrudan ve dolaylı etkileri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 29, 211-238.
Amundsen, S., & Martinsen, L. (2014). Empowering leadership: Construct clarification, conceptualization, and validation of a new scale. Leadership Quarterly, 25, 487-511.
Argote, L. (1999). Organizational learning: creating, retaining, and transferring knowledge. Springer.
Arnold, J. A., Arad, S., Rhoades, J. A., & Drasgow, F. (2000). The empowering leadership questionnaire: The construction and validation of a new scale for measuring leader behaviors. Journal of Organizational Behavior, 21(3), 249- 269.
Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. Freeman.
Bass, B. M. (1985). Leadership and performance beyond expectations. Free Press.
Bass, B. M., & Riggio, R. E. (2006). Transformational leadership. Psychology Press.
Başaran, İ. E. (2008). Örgütsel davranış: İnsanın üretim gücü. Ekinoks.
Blase, J., & Blase, J. (1996). Facilitative school leadership and teacher empowerment: Teacher's perspectives. Social Psychology of Education, 1(2), 117-145.
Bolat, T. (2003). Personeli güçlendirme: davranışsal ve bilişsel boyutta incelenmesi ve benzer yönetim kavramlarıyla karşılaştırılması. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 17(3-4), 199-219.
Bursalıoğlu, Z. (1994). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. Pegem
Conger, J. A., & Kanungo, R. N. (1988). The empowerment process: Integrating theory and practice. Academy of Management Review, 13(3), 471-482. https://doi.org/10.5465/amr.1988.4306983
Doğan, S. (2003). Rekabette başarının anahtarı: Personel güçlendirme: Empowerment. (1.Baskı). Sistem Yayıncılık.
Doğan, S. ve Kılıç, S. (2007). Örgütsel bağlılığın sağlanmasında personel güçlendirmenin yeri ve önemi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 29, 37-61.
Erkutlu, H., & Chafra, J. (2015). Empowering leadership and organizational job embeddednes: the moderating roles of task ınterdependence and organizational politics. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 210, 3-10. 10.1016/j.sbspro.2015.11.321
Genç, Z. (2017). Otel işletmeleri çalışanlarının psikolojik güçlendirme ve mentorluk ihtiyaçları. International Journal of Social and Economic Sciences, 7(1), 91-97.
Greenleaf, R. K. (1977). Servant leadership: A journey into the nature of legitimate power and greatness. Paulist Press.
Günbayı, İ., Dağlı, E. ve Kalkan, F. (2013). İlköğretim okulu müdürlerinin destekleyici davranışları ile öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 19(4), 575-602.
Hackman, J. R. (1990). Groups that work (and those that don’t). Jossey-Bass.
Kim, M., & Beehr, T. A. (2020). Making the case for procedural justice: Employees thrive and work hard. Journal of Managerial Psychology, 35, 100-114.
Koçel, T. (2015). İşletme yöneticiliği (16. baskı). Beta Yayınları.
Konan, N. ve Çelik, O. T. (2017). Okul müdürlerinin güçlendirici liderliğine ilişkin öğretmen algısı. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 322-335.
Konan, N. ve Çelik, O. T. (2018). Güçlendirici Liderlik ölçeğinin eğitim örgütleri için Türkçe ’ye uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kastamonu Education Journal, 26(4), 1043-1054.
Konczak, L.J., Stelly, D.J., & Trusty, M.L. (2000). Defining and measuring empowering leader behaviors: Development of an upward feedback instrument. Educational and Psychological measurement, 60(2), 301-313. https://doi.org/10.1177/00131640021970420
Lee, A., & Nie, Y. (2016). Teachers’ perceptions of school leaders’ empowering behaviours and psychological empowerment. Educational Management Administration & Leadership, 45(2), 260-283. https://doi.org/10.1177/1741143215578448
Lee, A., Willis, S., & Tian, A. W. (2018). Empowering leadership: A meta-analytic examination of incremental contribution, mediation, and moderation. Journal of Organizational Behavior, 39, 306-325.
Lorinkova, N. M., Pearsall, M. J., & Sims, H. P. (2013). Examining the differential longitudinal performance of directive versus empowering leadership in teams. Academy of Management Journal, 56(2), 573-596.
Manz, C. C., & Sims, H. P. (2001). New superleadership: Leading others to lead themselves. Berrett-Koehler.
Martin, S. L., Liao, H., & Campbell, E. M. (2013). Directive versus empowering leadership: A field experiment comparing impacts on task proficiency and proactivity. Academy of Management Journal, 56(5), 1372-1395.
Özmutaf, M. N. (2007). Liderliğin örgüt kültürü içinde değişimsel boyutta değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(2), 83-98
Öztürk, A. ve Özdemir, F. (2003). İşletmelerde personel güçlendirmeye dayalı iş doyumunun artırılması. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 17(1-2), 189-202.
Pearce, C., & Sims, H. (2002). Vertical versus shared leadership as predictors of the effectiveness of change management teams: An examination of adverse, directive, transactional transformational, and empowering leader behaviors. Group Dynamics: Theory, Research, and Practice, 6, 172-197.
Pelenk, S. E. (2020). Güçlendirici liderlik davranışlarının bireysel performansa etkisi. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(1), 308- 330. https://doi.org/10.37880/cumuiibf.675625
Raub, S., & Robert, C. (2010). Differential effects of empowering leadership on in- role and extra-role employee behaviors: Exploring the role of psychological empowerment and power values. Human Relations, 63, 1743-1770.
Siyal, S. (2023). Leadership and management in organizations: Perspectives from SMEs and MNCs. Frontiers in Psychology, 14, 1156727.
Soylu, S. ve Okçu, V. (2022). Okul müdürlerinin güçlendirici liderlik davranışları i̇le öğretmenlerin psikolojik dayanıklılık düzeyleri arasındaki i̇lişki. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 752-767. https://doi.org/10.21666/muefd.1103044
Spreitzer, G. M. (1995). Psychological empowerment in the workplace: Dimensions, measurement, and validation. Academy of Management Journal, 38(5), 1442-1465. https://doi.org/10.2307/256865
Şama, E. ve Kolamaz, C. (2011). Destekleyici ve geliştirici liderlik özellikleri ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(2), 313-342
Thomas, K. W., & Velthouse, B. A. (1990). Cognitive elements of empowerment: An “interpretive” model of intrinsic task motivation. Academy of Management Review, 15(4), 666-681.
Thompson, N. (2016). Güç ve güçlendirme. Nika
Uğurluoğlu, Ö. ve Çelik, Y. (2009). Örgütlerde stratejik liderlik ve özellikleri. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 12(2), 121-156.
Yılmaz, H. (2011). Güçlendirici liderlik. (1. Baskı). Beta Basım Yayım Dağıtım.
Yukl, G. (2006). Leadership in organizations (6th ed.). Pearson-Prentice Hall.
Yukl, G. (2018). Örgütlerde liderlik. (Ş. Çetin, R. Baltacı, Çev.). Nobel Yayıncılık.
Yun, S., Cox, J., & Sims, H. (2006). The forgotten follower: A contingency model of leadership and follower self-leadership. Journal of Managerial Psychology, 21(4), 374-388.
Zhang, X., & Bartol, K. M. (2010). Linking empowering leadership and employee creativity: The influence of psychological empowerment, intrinsic motivation, and creative process engagement. Academy of Management Journal, 53(1), 107-128. https://doi.org/10.5465/amj.2010.48037118
Zimmerman, B. J. (1995). Self-Efficacy and educational development. In A. Bandura (Ed.), Self-efficacy in changing societies (202-231). Cambridge University.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Socrates Journal of Interdisciplinary Social Researches
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
