TÜRKİYE’DE ÇEVRESEL DAVRANIŞ KONUSUNDA YAPILAN LİSANSÜSTÜ TEZ ÇALIŞMALARININ İNCELENMESİ

AN ANALYSIS OF GRADUATE THESIS STUDIES ON ENVIRONMENTAL BEHAVIOR IN TÜRKİYE


Özet Görüntüleme: 77 / PDF İndirme: 60

Yazarlar

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.14582552

Anahtar Kelimeler:

Çevresel davranış, çevre eğitimi, çevre, tez inceleme

Özet

Bu çalışmanın amacı, çevresel davranış ile ilgili yapılmış olan lisansüstü tezleri incelemektir. Çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın verileri doküman inceleme tekniği ile toplanmıştır. Araştırmada incelenen tezlere Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi aracılığıyla erişilmiştir. ‘Çevresel davranış’ anahtar kelimesiyle arama yapılmıştır. Çevresel davranış ile ilgili 14 lisansüstü tez çalışmaya dâhil edilmiştir.  Araştırmaya dâhil edilen tezler, yıl, tez türü, hazırlandığı üniversite, enstitü, anabilim dalı, yazarların cinsiyeti, danışmanların unvanları, kullanılan yöntem, veri toplama araçları, veri analiz teknikleri, örneklem grupları, dili, konu alanları, anahtar kelimeler ve sayfa sayıları açısından incelenmiştir. Araştırma sonucunda, çevresel davranış ile ilgili tezlerin sınırlı olduğu, doktora türünde tez çalışmasının olmadığı, daha çok nicel yöntemlerin kullanıldığı, tez danışmanlarının çoğunluğunun Prof. Dr. unvanına sahip olduğu, çalışmaların en çok Kastamonu Üniversitesi’nde yapıldığı, araştırmaların daha çok kadın araştırmacılar tarafından yapıldığı, 2022 ve 2023 yıllarında tez sayısının arttığı tespit edilmiştir. Ayrıca tezlerin en çok eğitim bilimleri enstitüsünde yapıldığı, tezlerin en çok temel eğitim ana bilim dalında hazırlandığı, veri toplama aracı olarak en çok ölçeklerin kullanıldığı, analiz tekniklerinde en çok t-testi kullanıldığı, örneklem grubunu en çok üniversite öğrencilerinin oluşturduğu tespit edilmiştir. Araştırma sonuçlarına dayanılarak, özellikle doktora türünde olmak üzere daha fazla sayıda tez çalışması yapılmalıdır. Çevresel davranış konusunda nitel yöntemlerin de kullanıldığı tezler hazırlanmalıdır. Çevresel davranış konusunda hazırlanacak tezlerde örneklem grupları, veri toplama araçları ve kullanılan analiz teknikleri çeşitlendirilmelidir.

Referanslar

Ağbuğa, F. (2016). Çevre sorunlarına etik bir yaklaşım: Felsefi bir sorgulama. Yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi, Denizli.

Arık, S. (2019). Sürdürülebilir çevre eğitimi ile ilgili tezlerin eğilimleri: Bir sistematik inceleme. I. Uluslararası Bilim, Eğitim, Sanat ve Teknoloji Sempozyumu (UBEST-2019)(02-04 Mayıs 2019), İzmir.

Arslan, M. D. ve Hamzaoğlu, E. (2023). 2020-2022 yılları arasında türkiye’de yayınlanan çevre eğitimi konulu tezlerin yönelimleri (Tendencies of environmental education theses published in Turkey between 2020-2023). Journal Of Anatolian Cultural Research (Jancr), 7(2), 94-115.

Atasoy, E. (2005). İlköğretim öğrencilerinin çevresel tutum ve çevre bilgisi üzerine bir çalışma. Doktora tezi, Uludağ Üniversitesi, Bursa.

Bahar, M. ve Kiras, B. (2017). Türkiye’de yayımlanan çevre eğitimi konulu makale ve tezlerin genel analizi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(4), 1702-1720.

Başgelen Akbaş, L. (2019). Sürdürülebilir kalkınma konusunda yapılan eğitim araştırmalarına yönelik doküman analizi. Yüksek lisans tezi, Kastamonu Üniversitesi, Kastamonu.

Buldur, A. ve Keskin, M. E. (2022). Okul öncesi eğitimde çevre eğitimi alanında yapılan çalışmaların içerik analizi. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8(3), 73-86.

Çayır, Ş. ve Uzun, B. (2016). Çevre eğitimi araştırmalarında kullanılan anahtar kelimelerin analizi. V. Sakarya’da Eğitim Araştırmaları Kongresi, 9.

Çepni, S. (2007). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. (3. Baskı). Trabzon: Celepler Matbaacılık.

Eilam, E., & Trop, T. (2012). Environmental attitudes and environmental behavior-which is the horse and which is the cart? Sustainability, 4(9), 2210-2246.

Erten, S. (2005). Okul öncesi öğretmen adaylarında çevre dostu davranışların araştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(28), 91-100.

Erten, S., (2006). Çevre eğitimi ve çevre bilinci. Çevre ve İnsan Dergisi .

İbret, B. Ü. ve Yılmaz, O. (2019). Sosyal bilgilerde çevre eğitimi: lisansüstü çalışmalara ait bir inceleme. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 9(2), 431-449.

Kahyaoğlu, M. (2016). Türkiye’de doğa eğitimi üzerine yapılan çalışmalarının analizi: Bir meta sentez çalışması. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 1-14.

Karakoyun, N. ve Uzun, N. (2022). 2011-2022 yılları arasında Çevre Eğitimi ile ilgili yayımlanan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Ihlara Eğitim Araştırmaları Dergisi, 7(1), 51-65. DOI: https://doi.org/10.47479/ihead.1111586

Kaygısız, G. M., Benzer, E. ve Eren, C. D. (2019). Aktif öğrenmeye dayalı etkinliklerin okul öncesi öğretmen adaylarının çevre etiği farkındalığı, çevre davranışı ve çevre eğitimine ilişkin özyeterliklerine etkisi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 50(50), 125-141.

Keleş, R. ve Hamamcı, C. (2005). Çevre politikası. Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.

Kılıç, M. (2022). Yerel yönetim çalışanlarının çevresel davranış ve duyarlılıklarının değerlendirilmesi-İzmir ili örneği. Yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.

Kurt, A. (2019). Türkiye’de kentleşme ve çevre sorunları alanında hazırlanmış kayıtlı lisansüstü tezlerin bibliyometrik incelemesi. Yüksek lisans tezi, Aksaray Üniversitesi, Aksaray

Memişoğlu, H. ve Akman, B. (2024). Türkiye’de sosyal bilgiler öğretiminde yaşanan sorunlara yönelik lisansüstü tezlerin incelenmesi. Social Sciences Studies Journal (Sssjournal), 8(97), 1541-1557.

Öner, Ö. ve Türkoğlu, M. E. (2020). Eğitim denetimi alanındaki lisansüstü tezlerinin incelenmesi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(39), 1265-1285.

Öney, H. (2022). Çevre okuryazarlığı konusunda yapılmış olan nitel araştırma çalışmalarına yönelik betimsel bir araştırma. Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi. Ankara.

Özbey, Ö. F. ve Şama, E. (2017). 2012-2016 arasındaki yıllarda çevre eğitimi kapsamında yayımlanan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 212-226.

Sönmez, D. (2017). Eğitim ve öğretim alanındaki çevre etiği tez çalışmalarının incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(1), 55-66.

Süllü, M. E. ve Engin, S. G. (2024). Ortaöğretim öğrencilerinin algıladıkları sporcu kimliği düzeyi ile çevresel davranış arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Uluslararası Bozok Spor Bilimleri Dergisi, 5(1), 260-274.

Şimşek, H. ve Yıldırım, A. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.

Şüyün, B. (2010). İlköğretim öğrencilerinin çevreye yönelik bilinç ve algılamaları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.

Teksöz, G., Şahin, E. ve Ertepınar, H. (2010). Çevre okuryazarlığı, öğretmen adayları ve sürdürülebilir bir gelecek. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(39), 307-320.

Tıraş, E. ve Aydeniz, N. (2023). Türkiye’de Manevi Danışmanlık Üzerine Hazırlanmış Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi. Socrates Journal Of Interdisciplinary Social Studies, 9(31), 39-50.

Türkmen, L. (2008). Ekolojik konu ve sorunlar. Çevre eğitimi, 153-178.

Uygun, K. ve Karabulut, Ş. (2023). Çevre okuryazarlığı ile ilgili yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Journal of Innovative Research in Social Studies, 6(1), 1-18.

Ünalan, A. (2018). Öğretmenlerin çevreye yönelik davranış düzeylerinin belirlenmesi. Yüksek lisans tezi, Kastamonu Üniversitesi, Kastamonu.

Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11. Baskı). Seçkin Yayıncılık.

Yıldız, K., Sipahioğlu, Ş. ve Yılmaz, M. (2005). Çevre bilimi ve eğitimi. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık

Yılmaz, Ş., Aydın, F. ve Bahar, M. (2015). 1992-2011 yılları arasında çevre eğitimi ile ilgili yayımlanan yüksek lisans ve doktora tezlerindeki genel yönelimlerin belirlenmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(19), 383-413.

www.csb.gov.tr sitesinden alınmıştır.

İndir

Yayınlanmış

2024-12-31

Nasıl Atıf Yapılır

ÇETİNER, A., ERDAL, E., & ERDAL, N. D. (2024). TÜRKİYE’DE ÇEVRESEL DAVRANIŞ KONUSUNDA YAPILAN LİSANSÜSTÜ TEZ ÇALIŞMALARININ İNCELENMESİ: AN ANALYSIS OF GRADUATE THESIS STUDIES ON ENVIRONMENTAL BEHAVIOR IN TÜRKİYE. Socrates Journal of Interdisciplinary Social Studies, 10(48), 181–194. https://doi.org/10.5281/zenodo.14582552