ADIYAMAN MÜZESİ’NDEKİ (SAMSAT) ŞEFFAF FİRUZE SIRLI SIRALTI DEKORLU KAP PARÇALARININ MOTİF RESTİTÜSYONU


Özet Görüntüleme: 159 / PDF İndirme: 76

Yazarlar

  • Hülya AK Adıyaman üniversitesi

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.10394919

Özet

Fırat Nehri’nden geçişin en kolay olduğu yerlerden biri olan Samsat, askeri ve ticari yollar üzerinde bulunmasından dolayı tarihsel süreçte önemli bir merkez konumunda olmuştur.  Adıyaman iline bağlı bir ilçe olan Samsat’ın, eski yerleşim yerinde bulunan devasa Höyük, Atatürk Barajı suları altında kalmadan önce, 1964 yılında başlayan kazılar ve 1978 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi tarafından başlatılan kurtarma kazıları projesi sayesinde, 12. ve 13. yüzyıl Selçuklu, Artuklu ve Eyyubi Dönemlerine ait çeşitli tekniklerle yapılan nitelikli seramik buluntuları çıkarılmıştır. Bu seramiklerin çoğunluğu parçalar halinde olup çok azı bütün ya da bütüne yakındır. Adıyaman Müzesi deposunda bulunan 12. ve 13. yüzyıla ait seramik parçalar incelenerek sırlı ve bezemeli örnekler seçilmiştir.  Seramiklerden Rakka tipi olarak adlandırılan şeffaf firuze sırlı, sıraltı dekorlu örnekler, özellikle motifi tamamlanabilir olanlar seçilerek incelenmiş, bünye ve sır yapısı üzerinde durulmuştur. Bu örneklerin tanımlanmaları yapıldıktan sonra kırık parçalar üzerindeki motifler, vektörel tabanlı grafik tasarım programı olan CorelDRAW programında çizilerek tamamlanmış ve renklendirilmiştir. Bir döneme damgasını vurmuş olan bu seramiklerden kalan kırık parçaların, tanımlanarak üzerindeki motiflerin restitüsyonu, benzer motifler ile karşılaştırılabilecek ve yeniden üretilmeleri için bir referans olacağı düşünülmektedir. Sadece kaynaklarda görülebilen bu parçaların üzerindeki motiflerin restitüsyonu ile, motifler gün yüzüne çıkacak ve bu alanda çalışmak isteyen sanatçılara da ilham kaynağı olacak, ayrıca bölge ve müzeye de katkıları olacaktır.

 Anahtar Kelimeler: Seramik, Bezeme, Dekor, Samsat, Motif

Referanslar

Ak, H. (2023, 07). Adıyaman Müzesi'ndeki 12. ve 13. yy. Samsat Seramiklerinin Motif Restitüsyonu ve Örnek Uygulamalar. Sanatta Yeterlik Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü.

Bakırcı, M. (1997, 10 28). Türkiye'de Yer Değiştiren Şehirlere Yeni Bir Örnek: Samsat. Türk Coğrafya Dergisi, s. 365-397.

Bulut, L. (1994, 7 1). Kabartma Desenli Samsat Ortaçağ Seramikleri. Ege üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Sanat Tarihi Dergisi, s. 2-18.

Bulut, L. (2000). Samsat Ortaçağ Seramikleri(Lüster ve Sıraltılar). İzmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.

Bulut, L. (2007). Samsat Kazısı Buluntuları. (. G.-Z. Çobanlı) içinde, Anadolu’daki Türk Devri Çini ve Seramik Sanatı (s. 170-197). Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.

Çeken, M. (2007). Hasankeyf Kazısı Seramik Fırınları, Atölyeleri ve Seramikleri. (. G. Öney-Z.Çobanlı) içinde, Anadolu’da Türk Devri Çini ve Seramik Sanatı (s. 245-261). Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.

Gök Gürhan, S. (2007). Selçuklu Dönemi Kazıları. (. G.-Z. Çobanlı) içinde, Anadolu’daki Türk Devri Çini ve Seramik Sanatı (s. 103-110). Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.

Grube, E. (1965, February). The art of Islamic Pottery. The Metropolitan Museum of Art Bulletin, s. 209-228.

Mason, R. B. (1997). “Medieval Syrian Lustre-painted and Associated Wares: Typology in a Multidisciplinary Study”. Levant The Journel of the Councıl for British Research in the Levant, s. 169-200.

Ölçer, S. (2020, 11). Harran Örnekleri Işığında Sıraltı Tekniğinde Rakka Seramikleri”. Sanat Tarihi Dergisi, s. 831-859.

Öney, G. (1983, 2 1). Bir Grup Selçuklu Seramiğinde İnsan Tasviri. Ege Üniversitesi, Sanat Tarihi Dergisi, s. 86-105.

Özgüç, N. (1985). Samsat 1984 Yılı Kazıları. VII. Kazı Sonuçları Toplantısı (s. 221-227). Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.

Özgüç, N. (2009). Samsat: Sümeysat, Samosata, Kumaha, Hahha, Hahhum. Ankara: Türk Tarih Kurumu.

Polat, T. (2020). Adıyaman Müzesi'nde Bulunan Samsat Sırlı Seramikleri. Konya: Palet Yayınları.

Tarih İçin Kaynak - Source for History. (2019, Aralık 6). https://kaynaklarlatarih.blogspot.com/2019/12/hoyuk-nedir.html adresinden alındı

İndir

Yayınlanmış

2023-12-16

Nasıl Atıf Yapılır

AK, H. (2023). ADIYAMAN MÜZESİ’NDEKİ (SAMSAT) ŞEFFAF FİRUZE SIRLI SIRALTI DEKORLU KAP PARÇALARININ MOTİF RESTİTÜSYONU. Socrates Journal of Interdisciplinary Social Studies, 9(36), 48–61. https://doi.org/10.5281/zenodo.10394919