1960 YILINDAN GÜNÜMÜZE TEKSTİL/LİF SANATINDA FORM VE KAVRAM OLARAK GİYSİ
Özet Görüntüleme: 307 / PDF İndirme: 383
DOI:
https://doi.org/10.51293/socrates23-179Anahtar Kelimeler:
Tekstil Sanatı, Kavram ve Form, 1960 Sonrası SanatÖzet
Tekstil, bedenin sınırlarıyla estetik, görsel ve kavramsal dilini oluşturarak giysi formunu yapılandırmaktadır. Giysi formu, tarih boyunca sanatta, modada sanatçı ve tasarımcıların estetik, kavramsal, kültürel anlamda kendilerini ifade edebildikleri araçlardan biri olmuştur. 1960’lı yıllardan günümüze sanata ait çeşitli yönelişler çerçevesinde ortaya koyulan giysi formları tekstilin dolayısıyla giysinin çağdaş sanatta edindiği konumu vurgulamaktadır. Bedenden soyutlanarak ortaya koyulan giysi formları, giysinin geleneksel rolünden ayrılışını, kavramsal boyutunun ortaya çıkışını temsil etmektedir. 20. yüzyılın ikinci yarısından sonra görülen sanat akımları ve toplumsal gelişmeler tekstilin sanat nesnesine dönüşümünü ve bu sanatın biçimsel değişimini beraberinde getirmiştir. Bu çerçevede günümüzde plastik olanakları ile sanatsal bir ifade aracı olan tekstilin giysi formu üzerinden temsil edilişi, çağdaş tekstil/lif sanatında üç boyutlu formlara geçişi ifade etmektedir. 1960 yıllarından itibaren tekstil ve lif sanatçıları giysi sanatı, lif sanatı ve giyilebilir sanat alanında kavramsal yapıtlar ortaya koymuşlardır. Çalışma 1960 yıllarından günümüze tekstil/lif sanatında giysi formu üzerinden ortaya koyulan eserlere dikkat çekerek çağdaş sanat disiplinlerinde meydana gelen değişimlere paralel olarak giysinin form ve kavram olarak yeni bir biçimde algılandığı, yorumlandığı yaklaşımları irdelemeyi amaçlamaktadır. Bu amaç çerçevesinde, plastik olanakları ile sanatsal bir ifade aracı olan tekstilin giysi formu üzerinden temsil ettiği kavramlar, tekstil malzeme ve tekniklerinin yanı sıra, lif sanatında farklı materyal ve tekniklerle üretilen giysi formunda eserler incelenmiştir. Konunun çerçevesini oluşturmak amacıyla sanat tarihinde oluşan gelişmeler kronolojik sırayla aktarılmıştır. Bu kapsamda ortaya koyulan araştırmada, giysiyi form ve kavram olarak değerlendiren sanatçıların yapıtları hakkında literatür taraması yapılmış, nitel araştırma yöntemlerinden biri olan eser analizine başvurularak bulgular yorumlanmıştır.
Referanslar
Acar, S. (2013). “Tapestry’ Geleneğinden Lif Sanatına Geçiş Sürecinde Jagoda Buic ve Sanatsal Çalışmaları” Yedi, (9), s. 52, 51-59. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/yedi/issue/21842/234839
Albers, Anni (2000). Selected Writings On Design. London: Wesleyan University Press.
Antmen, Ahu (2019). 20. Yüzyıl Batı Sanatında Akımlar, 10. Basım, İstanbul: Sel Yayıncılık.
Arabalı Koşar, Sevim Tuğba (2017). “Çağdaş Sanat Disiplinleri Arası Etkileşimlerde Lif Sanatı”, 2017, İdil Dergisi, Cilt 6, Sayı 35, Volume 6, Issue 35.
Arabalı Koşar, Sevim Tuğba (2016). Lif Sanatında Hacmin Etkilerine Farklı Yaklaşımlar, Sanatta Yeterlik Tezi, dan. Prof. Nerin Önlü, Dokuz Eylül Üniversitesi. Güzel Sanatlar Enstitüsü, Tekstil ve Moda Tasarımı Anasanat Dalı, İzmir.
Aydın, A. (2020). “Merleau-Ponty’nin Bedenlenme Fenomenolojisi: Bilinç ve Beden Bütünlüğü”, Kilikya Felsefe Dergisi, (1), 77-90.
Bulat, Mustafa (2007). “Form ve Kompozisyon”, Sanat Dergisi, S. XII, 73-78, Erzurum.
De La HAYE, AMY, Elizabeth Wilson (1999). Definning Dress- Dress as Object, Meaning and Identity, Manchester and New York: Manchester University Press.
Gürler, Zeynep (2016). “Duvarın İzin Verdiği Kadar”, Düzce Üniversitesi, Sanat Tasarım ve Mimarlık Fakültesi Yayını, Ulusal / Hakemli e-Dergi, CİLT 01, Sayı 01, S, 103-124.
GÜRSES, İşveren Nur (2021). Çağdaş Sanat Bienalleri ve Küratörlük, İstanbul: Urzeni Yayınları.
Haylamaz, Gülseren. Kozbekçi Ayranpınar, Selda (2019). “Sanatta İfade Aracı Olarak Giysi” Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl 2019, Sayı 38, Temmuz 2019, ss. 477-488.
Kozbekçi Ayranpınar, Selda. (2010). 17. 18. Yüzyıl Döneminde Osmanlı Kaftanları ve Japon Kimonoları Üzerine Karşılaştırmalı Çözümlemeler, Sanatta Yeterlik Tezi, dan. Prof. Suhandan Özay Demirkan, Dokuz Eylül Üniversitesi. Güzel Sanatlar Enstitüsü, Tekstil Anasanat Dalı, İzmir.
Meriç, Derya. Kozbekçi Ayranpınar, Selda (2019). “Gelenek-Gelecek İlişkisinin 21. Yüzyıl Tekstil Sanatına Kavramsal Açıdan Yansımaları”, Ulakbilge, 37 (2019 Haziran): s. 417-428. doi: 10.7816/ulakbilge-07-37-03
Orban, Anna-Mária (2013). Amprente Culturale In Arta Fibrelor (Fiber Art), Romania, Bükreş: Editura, Muzeului National al Literaturii Române. https://docplayer.net/53739496-Anna-maria-orban-amprente-culturale-in-arta-fibrelor-fiber-art.html Erişim Tarihi: 10/02/2022
Önlü, Nesrin (2018). “Sanat Objesi Olarak Tekstiller, Yaratıcılık ve Yaratım Süreci”, Uluslararası Sanat ve Toplum Sempozyumu, Van,18-20 Ekim 2018, ss. 759-781.
Sarup, Madan (2019). Post-Yapısalcılık ve Postmodernizm, 6. Basım, çev, Abdülbaki Güçlü, Ankara: Pharmakon Yayınevi.
Schapıro, Miriam (1995). “Women's Work: A Lineage, 1966-94”, Art Journal, Spring, 1995, Vol. 54, No. 1, ss. 71-85.
Sım, Sruart (2012). “Jean -François Lyotard (1924-98)”, Yirminci Yüzyılda Sanatı Okuyanlar, 2. Baskı (Yayına Hazırlayan; Chris Murray), İstanbul: Sel Yayıncılık.ss. 218-223.
Şaylan, Gencay (2009). Postmodernizm, (4. Baskı), Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
Usluca Erim, Özge (2019). “Sanatsal Bir İfade Aracı Olarak Tekstil”, İdil Journal of Art and Language, cilt 8, sayı 54, ss. 263-273.
Tunalı, İsmail (2020). Estetik Beğeni / Çağdaş Sanat Felsefesi Üstüne, Ankara: Fol Kitap.
Türer, Celal (2021). Pragmatik Estetik, Ankara: Fol Kitap.
Twıst, Rebecca (2012). Fiber Arts Now, Forest Grove: Pacific University Library
Yaşar, Neslihan (2018). “Lif Sanatının Amerika’daki İzleri: Sergiler ve Etkinlikler”, Çukurova Üniversitesi II. Uluslararası Sanat Araştırmaları Sempozyumu, (256-264).
Yaşar, Neslihan (2019). “Bauhaus’dan Black Mountain Koleji’ne Anni Albers Dokumaları”, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. ISSN: 1302-6879 Van/Türkiye.
Yılmaz, Mehmet, (2019). Heykel Mekandaki Yumru, Ankara: Ütopya Yayınevi.
Yılmaz, Mehmet (2006). Modernizimden Postmodernizme Sanat, Ankara: Ütopya Yayınevi.
Warwıck, A., Cavallaro, D. (1998). Fashioning The Frame: Boundries, Dress and the Body, Oxford: Berg Publishers.
İnternet Kaynakları
(URL 1) https://www.textileartist.org/brooks-harris-stevens-mindful-mending/ (Erişim tarihi 20/05/2022)
(URL2)https://ericaspitzerrasmussen.files.wordpress.com/2017/01/surface-design-journal-2012.pdf (Erişim tarihi 20/05/2022)
Şekil 1: http://www.abakanowicz.art.pl/abakans/BigGarmentscycleAbakans.php.html (Erişim tarihi 20/05/2020)
Şekil 2: https://dantedimarioblog.wordpress.com/2017/05/03/miriam-schapiro-anatomy-of-a-kimono/ (Erişim tarihi 20/05/2022)
Şekil 3: https://www.textileartist.org/brooks-harris-stevens-mindful-mending/ (Erişim Tarihi: 13/03/2022)
Şekil 4: https://ericaspitzerrasmussen.files.wordpress.com/2017/01/surface-design-journal-2012.pdf (Erişim Tarihi: 10/02/2022)
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2022 Socrates Journal of Interdisciplinary Social Studies
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.