YALIN MUHASEBE KONUSUNDA TÜRKİYE’DE YAPILAN ARAŞTIRMALARA YÖNELİK BİR DEĞERLENDİRME

Özet

Günümüzün küresel rekabet piyasalarında işletmelerin kâr elde edebilmeleri, kaliteli ürünü en düşük maliyet ile üretebilme yeteneklerine bağlıdır. Bu nedenle, işletmelerin böylesine rekabetçi bir piyasada, faaliyetlerini sürdürebilmeleri için üretim maliyetlerinin yönetimine ve maliyetlerin kontrolüne önem vermeleri gereklidir. Rekabet avantajı sağlamak amacıyla maliyet yönetimi stratejilerini gözden geçiren işletmelerin, katma değer sağlamayan faaliyetlerin, öncelikle azaltılmasına, daha sonraki aşamada ise yok edilmesine odaklandıkları dikkat çekmektedir. Çağdaş maliyetleme yöntemlerinden biri olarak yalın muhasebe sistemi, üretim sürecine katma değer sağlamayan unsurların ve israfların azaltılarak yok edilmesi temeline dayanan bir yaklaşımdır. Bu araştırmanın amacı, 2010-2022 (Mayıs) yılları arasında yalın muhasebe ve ilişkili konularda (yalın maliyet yönetimi, değer akışı maliyetleme, yalın performans değerlemesi) yapılan çalışmalar ile ilgili literatürün incelenerek, erişilen çalışmaların içeriklerinin karşılaştırılmasıdır. Lisansüstü tezleri, Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi veri tabanından; araştırma makaleleri ise DergiPark Akademik veri tabanından, Google Akademik ve Web of Science arama motorlarından taranmıştır. Tarama sonucunda 24 adet araştırma makalesi ile 13 adet lisansüstü tezi incelenmiştir. Makalelerde ve tezlerde, üzerinde en çok çalışma yapılan konunun değer akışı maliyetleme ve yalın muhasebe olduğu ve makalelerinin büyük çoğunluğunun derleme çalışması olarak ele alındığı belirlenmiştir. Hem tezlerde hem de makalelerde en çok kullanılan yöntemin ise örnek olay analizi olduğu tespit edilmiştir. Yalın muhasebe konusu, henüz araştırmaya açık bir konu olduğundan, derleme türünde ve örnek olay analizi yöntemiyle yapılan çalışmaların çoğunlukta olduğu söylenebilir. Betimsel bir içerik analizi yoluyla yapılan bu sınıflandırma, gelecek dönemlerde konuya ilgi duyan araştırmacılara ve uygulayıcılara rehber olması bakımından önemli görülmektedir.