TÜRK HALK MÜZİĞİNDE SEMAH VE HALAY HAVALARININ KARŞILAŞTIRMALI İNCELENMESİ

Özet

Semah ve halay havaları toplumda bulunan geniş bir tarihe sahip önemli ögelerden biridir. Eski tarihlere dayanan semah ve halay havaları şimdilerde farklı alanlarda icraları yapılsa da ortak bir tarihe sahip oldukları düşünülmektedir. Türk halk müziğinin bu iki türü birçok bölgede ve yörede icra edilmektedir. Dini ritüel olan semah, Alevi-Bektaşi geleneğinde yer edinmiş, halay ise tamamen sosyal eğlence toplantılarında icra edilen bir tür olmuştur. Halayların geçmişte dini içerikli olduğu ve Türklerin eski inancı olan Şamanizm inancından izler taşıdığı, bu alanda yapılan araştırmalarda ortak fikir olarak görülmektedir. Şamanizm inancında yapılan dini ayinlerde ki figürlerin bugün sosyal eğlencelerde icra edilen halay havalarıyla benzerliklerinin olduğu değerlendirilmektedir. Tarihlerinde ortaklık olduğu söylenilen semah ve halay havalarının karşılaştırmaları yapıldığında; TRT THM repertuvarında bulunan semah ve halay havalarının makam, usul, yöre bakımından benzerlik ve farklılıkları incelendiğinde daha çok benzerliğinin olduğu görülmektedir. Semah ve halay havaları makam ve yöre bakımından benzerlik gösterirken usul bakımından farklı usullerde icra edildikleri saptanmıştır. Araştırmada, TRT THM repertuvarında bulunan semah ve halay havalarının karşılaştırmalı incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada yöntem olarak nitel araştırma yöntemlerinden literatür taraması yöntemleri ve veri analizi yöntemlerinden doküman analizi yöntemi kullanılmıştır.