İKTİDAR BEDEN İLİŞKİSİ BAĞLAMINDA WOYZECK VE ÇİRKİN’DE KİMLİK SORUNU

Özet

Georg Büchner, 19. yüzyılın ilk yarısında yaşamış Alman oyun yazarlarındandır. Ateşli devrimcilikten zamanla küskünlük ve politik yalnızlık evresine geçmiştir. Oyun yazınında ise dönemin sosyolojik, psikolojik, iktisadi bilimsel verileri ışığında, birey ve suç ilişkisini okumaya çalışır. Woyzeck oyununda iktidar mekanizmasının nasıl işlediğini Woyzeck kişisi üzerinden analiz eder. Oyun yazarlığına antikahraman olgusunu yerleştirir. Onun küçük adamı kazanamadığı kimliği ve yapamadığı devrimi ile cinayete sürüklenir. Marius von Mayenburg günümüz Alman oyun yazarlarının en dikkat çekenlerindendir. Yaşanan postmodern çağda kapitalist sistemce yaratılan yeni mitleri okumaya çalışır. Çirkin oyununda yarattığı Lette karakteri, kimlik kaybı ve kazanımı, şey ve özne olma arasında salınan yeni küçük adamlardan biridir. Büchner iktidarın bedenini denetlemesine maruz kalan Woyzeck için sosyo-politik bir analiz yapar. Mayenburg, imaj takıntısına hapsedilerek özünü yaratmaktan uzaklaştırılan, formun normuna takılan Lette ve Letteler ile yeni kitleleri anlatır. Her iki durumda da özne olması normlara bağlanmış ve kimlikleri kodlanmış bireyler söz konusudur. Bu çalışmada, ele alınan yapıntılarda, biyoiktidarın disipline ederek denetlediği, kullandığı nesne-öznelerin farklı zamanlardaki sömürüleri analiz edilir. İki oyun örneğinde, biri feodal düzen, diğeri geç kapitalizm içerisinde sömürülen bireyin kimlik sahibi olmaya çalışması ortak okumaya tabi tutulur. Karın tokluğuna çalışan ve bilimin deneği olan Woyzeck’in köpek konumuna indirgenmesi, kendi üretimini temsil edemeyen Lette’nin ise meta olarak kodlanması durumları, dramatik yapıya ilişkin oyun analiz etme yöntemiyle araştırılır.