MEKÂN DIŞI ÜRETİMLER ÇERÇEVESİNDEN CHRİSTO VE JEANNE-CLAUDE

Özet

İkinci Dünya Savaşı sonrasında hızla artan ekonomik refah sanat ortamını da etkilemiştir. Özellikle 60’lar sonrası Amerikan merkezli sanat dünyasında ticari galeriler, sanatı biçimlendiren önemli aktörler haline gelmiştir. Sanat gibi bir alanda yaşanan bu dönüşüm, birçok sanatçı tarafından galeriye bağımlılığa karşı olan üretimlerle kendini göstermiştir. Yeryüzü sanatı, Çevresel Sanat, Arazi Sanatı’yla galeri ve müzelere alternatif üretimler sanat dünyasında öne çıkmıştır. Bu üretimler aynı zamanda siyasi duruma karşı oluşan; öğrenci hareketleri, savaş karşıtlığı, feminist hareketler gibi var olan düzene zıt görüşlerle de paralellik gösterir. Dönemin diğer avangart sanat hareketleri gibi anti-kapitalist bakış açısıyla üretilmiş bu tarz eserler, sanat dünyasındaki düzene başlangıçta muhalif gözükmektedirler. Bu bakış açısıyla galeri dışındaki üretimlerde Christo ve Jeanne-Claude; sarmalamaları, doğa müdahaleleri ve devasa varil yapılarıyla üretimlerini ortaya koyarlar. Eserlerin boyutları, maliyetleri ve uzun süre kamuyu meşgul eden üretim süreçleri bakımından sanatçıların en renkli ve sansasyonel örnekler verdiğini söyleyebiliriz. Fakat Christo ve Jeanne-Claude’un üretimlerinin sadece galeri mekânına karşı olduğunu söylemek yanlış olacaktır. Üretimleri bize bu veriyi sunsa da eserlerinin prodüksiyon boyutları zaten bu zorunluluğu kılmaktadır. Hatta eserlerinin izleyicide uyandırdığı his, bu heybet duygusundan ve akıl almayacak mekânları, yerleri sarmalamasından kaynaklanır. Bu durum ikiliyi aynı zamanda mekân dışında üretimler yapan sanatçılar arasında ayrı bir yere de koyar.