THE GLOBAL OUTLOOK OF MULTICULTURAL PSYCHOLOGICAL COUNSELING RESEARCH: BIBLIOMETRIC AND SCIENTIFIC MAPPING ANALYSIS (1983-2025)
ÇOK KÜLTÜRLÜ PSİKOLOJİK DANIŞMA ARAŞTIRMALARININ KÜRESEL GÖRÜNÜMÜ: BİBLİYOMETRİK VE BİLİMSEL HARİTALAMA ANALİZİ (1983-2025)
Özet Görüntüleme: 2
/ 
PDF İndirme: 0
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.17987192Anahtar Kelimeler:
Çokkültürlü psikolojik danışma, kültürel tevazu, yeterlik, psikolojik danışman, danışman adayları, bibliyometrik analizÖzet
Bu çalışma amacı, 1983-2025 dönemini kapsayan 4.306 makaleyi içeren geniş bir veri seti kullanarak, çokkültürlü psikolojik danışma literatürünün tarihsel gelişimini, kavramsal dönüşümünü ve bilimsel yapı dinamiklerinin belirlenmesidir. Bibliyometrik analizler ışığında yıllık yayın artışı, en üretken dergiler, yazar‑kurum dağılımları, atıf performansı ve bilimsel etki analizleri gerçekleştirilmiştir. Elde edilen sonuçlar, alandaki üretimin 1997’den sonra hızla arttığını; literatürün büyük kısmının sınırlı sayıdaki dergiler ve ABD merkezli kurumlar tarafından domine edildiğini işaret etmekted6ir. Tematik analizler; başlangıçta kültürel farkındalık, etnik kimlik ve demografik gruplar üzerine odaklanan çalışmaların; zamanla mesleki yeterlik, ölçme, süpervizyon ve danışman eğitimi gibi pratik yönlere; en son olarak ise sosyal adalet, yapısal eşitsizlik, kültürel tevazu ve kapsayıcılık gibi toplumsal değişim odaklı temalara yöneldiğini göstermektedir. Bu dönüşüm, çok kültürlü psikolojik danışmanın yalnızca bireysel kültürel farklılıkları tanımaya değil; toplumsal yapıdaki eşitsizlikleri fark etmeye, eleştirmeye ve dönüştürmeye yönelen daha derin ve etik bir disiplin hâline geldiğini ortaya koymaktadır. Çalışma, literatürdeki mevcut baskının yapının kırılması, farklı coğrafi ve kültürel bağlamlardan gelen araştırmacıların sürece dahil edilmesi ve disiplinlerarası yaklaşımların güçlendirilmesi gerektiği özelinde öneriler sunulmuştur.
Referanslar
Aria, M., & Cuccurullo, C. (2017). Bibliometrix: An R tool for comprehensive science mapping analysis. Journal of Informetrics, 11(4), 959-975. https://doi.org/10.1016/j.joi.2017.08.007
Arredondo, P., & Perez, P. (2003). Expanding multicultural competence through social justice leadership. The Counseling Psychologist, 31(3), 282-289. https://doi.org/10.1177/0011000003031003003
Al, U., & Tonta, Y. (2004). Atıf analizi: Kuramsal ve uygulama açısından sorunlar. Bilgi Dünyası, 5(1), 19-44.
American Psychological Association. (2002). Guidelines on multicultural education, training, research, practice, and organizational change for psychologists. https://www.apa.org/about/policy/multicultural-guidelines.pdf
Ancis, J. R., & Sanchez-Hucles, J. V. (2000). A preliminary analysis of counseling students ' attitudes toward counseling women and women of color: Implications for cultural competency training. Journal of Multicultural Counseling and Development, 28(1), 16-31. https://doi.org/10.1002/j.2161-1912.2000.tb00225.x
Arredondo, P., Toporek, R., Brown, S. P., Jones, J., Locke, D. C., Sanchez, J., & Stadler, H. (1996). Operationalization of the multicultural counseling competencies. Journal of Multicultural Counseling and Development, 24(1), 42-78. https://doi.org/10.1002/j.2161-1912.1996.tb00288.x
Atkinson, D. R., Thompson, C. E., & Grant, S. K. (1993). A three-dimensional model for counseling racial/ethnic minorities. The Counseling Psychologist, 21(2), 257-277. https://doi.org/10.1177/0011000093212010
Aydın, B. (2014). Kültüre duyarlı psikolojik danışma eğitiminin psikolojik danışmanadaylarının kültürel duyarlılık düzeyleri üzerindeki etkisi [Doktora tezi]. Karadeniz Teknik Üniversitesi.
Bektaş, Y. (2006). Kültüre duyarlı psikolojik danışma yeterlilikleri ve psikolojik danıģman eğitimindeki yeri. Ege Eğitim Dergisi, 7(1), 43-59.
Buyruk Genç, A., & Yüksel Şahin, F. (2018). Psikolojik danışmanların kültüre duyarlı psikolojik danışma yeterliliklerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 85, 593-618.
Çelik, H. (2008). Çok Kültürlülük ve Türkiye’deki Görünümü. Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15 (1), 319-332.
Corey, G. (2005). Psikolojik danışma, psikoterapi kuram ve uygulamaları, (T. Ergene, çev.). Mentis Yayıncılık.
Demirel, K. (2016). Psikolojik danışmanların çok kültürlü psikolojik danışma yeterlilik algılarının incelenmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi.
Donthu, N., Kumar, S., Mukherjee, D., Pandey, N., & Lim, W. M. (2021). How to conduct a bibliometric analysis: An overview and guidelines. Journal of Business Research, 133, 285-296. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2021.04.070
Erdur-fırıncı, Ö. (2007). Psikolojik Danışma ve Kültürel Faktörler. Türk Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Dergisi, 3(27), 109-122. https://doi.org/10.17066/pdrd.10366
Fadilah, E., Nursalim, M., Purwoko, B., Winingsih, E., All Habsy, B., & Oktaviana, D. (2025). Envisioning the future of culturally responsive counseling: A bibliometric perspective. Konselor, 14(2), 183-198. https://doi.org/10.24036/02025142125-0-86
Güvenç, B. (2011). İnsan ve kültür. Boyut Yayıncılık
Güzeller, C. O., & Çeliker, N. (2018). R istatistik programı ile bibliyometrik analiz: Biblioshiny uygulaması. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 6(4), 453-471.
Helms, J. E. (1986). Expanding racial identity theory to cover the counseling process. Journal of Counseling Psychology, 33(1), 62-64. https://doi.org/10.1037/0022-0167.33.1.62
Holcomb-McCoy, C. C., & Myers, J. E. (1999). Multicultural competence and counselor training: A national survey. Journal of Counseling & Development, 77(3), 294-302. https://doi.org/10.1002/j.1556-6676.1999.tb02452.x
Helms, J. E. (Ed.). (1990). Black and white racial identity: Theory, research, and practice. Greenwood Press.
Kağıtçıbaşı, Ç. (2000). Kültürel psikoloji; kültür bağlamında insan ve aile. Evrim Yayınevi.
Kağnıcı, D. Y. (2011). Teaching multicultural counseling: An example from a Turkish counseling undergraduate program. Eurasian Journal of Educational Research, 44(3),111-128.
Karagöz, B., & Koç Ardıç, İ. (2019). Ana dili eğitimi dergisinde yayımlanan makalelerin bibliyometrik analizi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(2), 419-435. https://doi.org/10.16916/aded.482628
Karaırmak, Ö. (2008). Çok kültürlülük, kültürel duyarlılık ve psikolojik danışma. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(29), 116-129.
Karaırmak, Ö. ve Aydın, G. (2016). Yapılandırmacı yaklaşım: Çağdaş psikolojik danışma anlayışını ve uygulamalarını biçimlendiren bir güç. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(27), 91-108.
Kılavuz, F. (2023). A bibliometric analysis of multicultural education research. Sosyal Bilimler ve Eğitim Dergisi, 6(Education Special Issue), 216-238. https://doi.org/10.53047/josse.1359321
Korkut, F. (2007). Counselor education, program accreditation, and counselor credentialing in Turkey. International Journal for the Advancement of Counselling, 29(1), 11-20. https://doi.org/10.1007/s10447-006-9021-6
Özer, Ö. (2014). Çok kültürlü psikolojik danışma yeterlilikleri ölçeğinin geliştirilmesi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Tokat Gazi Osman Paşa Üniversitesi.
Pedersen, P. B. (1991). Multiculturalism as a comprehensive approach to counseling. Journal of Counseling & Development, 70(1), 6-12. https://doi.org/10.1002/j.1556-6676.1991.tb01555.x
Ratts, M. J., Singh, A. A., Nassar-McMillan, S. C., Butler, S. K., & McCullough, J. R. (2016). Multicultural and social justice counseling competencies: Guidelines for the counseling profession. Journal of Multicultural Counseling and Development, 44(1), 28-48. https://doi.org/10.1002/JMCD.12035
Rio, J. L., Laux, J. M., Clark, M., Walker, T. L., Goodlin-Fahncke, W., Heckman, L., & DelRe, J. (2022). A model for professional counselors to integrate multiculturalism and social justice into correctional settings. Journal of Addiction & Offender Counseling, 43(1), 62-75. https://doi.org/10.1002/jaoc.12104
Roziqi, M. (2023). Bibliometric study: Trends in multicultural counselling competence research in Indonesia, 2013-2022, and its implications. Counselling and Psychotherapy Research, 24(2), 692-702. https://doi.org/10.1002/capr.12706
Sue, D. W., Arredondo, P., & McDavis, R. J. (1992). Multicultural counseling competencies and standards: A call to the profession. Journal of Multicultural Counseling and Development, 20(2), 64-88. https://doi.org/10.1002/j.2161-1912.1992.tb00563.x
Sue, D. W., & Sue, S. (1972). Counseling Chinese-Americans. The Personnel and Guidance Journal, 50(8), 637-644.
Sue, D. W., & Torino, G. C. (2005). Racial-cultural competence: Awareness, knowledge, and skills. In R. T. Carter (Ed.), Handbook of racial-cultural psychology and counseling (pp. 3-18). Wiley.
Sumargono, S., Sinaga, R. M., Ariyani, F., & Rini, R. (2024). Studies of multicultural education in the last three decades: global trends and future directions in educational research. International Journal of Evaluation and Research in Education, 13(5), 2957. https://doi.org/10.11591/ijere.v13i5.28482
Taylor, C. (1996). Çok Kültürlülük (çev. L. Köker). Yapı Kredi Yayınları.
Waltman, L., van Eck, N. J., & Noyons, E. C. M. (2010). A unified approach to mapping and clustering of bibliometric networks. Journal of Informetrics, 4(4), 629-635. https://doi.org/10.1016/j.joi.2010.07.002
Zupic, I., & Čater, T. (2015). Bibliometric methods in management and organization. Organizational Research Methods, 18(3), 429-472. https://doi.org/10.1177/1094428114562629
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Socrates Journal of Interdisciplinary Social Researches
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
