DİJİTAL DEVLET YÖNETİMİNDE YAPAY ZEKÂ ETİĞİNİN ÖNEMİ
THE IMPORTANCE OF ARTIFICIAL INTELLIGENCE ETHICS IN DIGITAL STATE ADMINISTRATION
Özet Görüntüleme: 8
/ 
PDF İndirme: 5
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.16970552Anahtar Kelimeler:
Dijital devlet, Yapay zeka etiği, Yapay zeka teknolojileriÖzet
Dünyada coğrafi keşifler ve sanayi devrimi, bilim, teknoloji, sanayileşme, kültür, kentleşme ve ticarette önemli gelişmeler getirmiştir. Süreç içinde bilim ve teknolojide tahmin bile edilemez önemli icat ve devrimler gerçekleştirilmiştir. Özellikle Batılı devletler ve Japonya’da, önce analog teknolojilerden sayısal teknolojilere sonra telekomünikasyon teknolojilerine geçilmiştir. Ardından bilgi ve iletişim teknolojilerine ulaşılmıştır. Derken bu süreçte elektronik devlet yapılanması ile uygulamaları safhasına şahit olunmuştur. En sonunda ise dijital teknolojilere ve dijital devlet yönetimine varılmıştır. Yapay zekâ teknolojileri ve kuantum bilgisayarların geliştirilmesi ile bu süreç de ilerlemektedir. Lakin yapay zekâ teknolojileri, dünyayı ve insan yaşamını artık yakından etkilemektedir. Bu konu öncellikle disiplinler arası çalışılması gereken bir sorunsaldır. Çünkü konunun kamu yönetimi yanında teknolojik gelişme ve dijitalleşme konusunda mühendislik yönleri vardır. Lakin bu noktada hızla yapay zekâ uygulamalarında etik duruşun belirlenmesi ve etik ilkelerin konulması gereği vardır. Hatta dijital devlet yönetiminde bu ilkelerin iyi uygulanması ve etkin denetimi gereklidir. Bu çalışmada öncelikle dijital devlet yönetiminde yapay zekâ teknolojisi ve kullanımı hususu açıklanmaktadır. Sonra dijital devlet yönetiminde yapay zekâ teknolojisi ile uygulamalarında etik sorunlar anlatılmaktadır. Bu konudaki bazı bilimsel çalışmalardan bahsedilmektedir. Ardından yapay zekâ etiğine ilişkin bazı yasal düzenlemeler belirtilmektedir. Konuyla ilgili sonuç ve değerlendirmeler sunulmaktadır.
Referanslar
Atasoy, K. (2016). “Kişilik Hakkı Kapsamında Sosyal Medyada Kişisel Verilerin Korunması ve Veri Sahibinin Rızası”, Marmara üniversitesi hukuk fakültesi hukuk araştırmaları dergisi, Cevdet yavuz’a armağan özel sayısı, 22(3), 269-301. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/333494, (Erişim Tarihi: 30.11.2023).
Bokor, T. (2021). “Dijital Beşikten Sanal Mezara Gerçek-Sanal Dünyadaki Etik Sorunlar”, (Çeviren: Aydoğan, H.), Vira verita e-dergi, disiplinlerarası karşılaşmalar, 14, 157-166. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1856386, (Erişim Tarihi: 15.07.2024).
Çelik, T ve Uyanık G. (2020). “Büyük Veri Işığında Dijital Aktivizm Üzerine Bir İnceleme: İstanbul Üniversitesi Örneği”, EGEMİA, Ege üniversitesi iletişim fakültesi medya ve iletişim araştırmaları hakemli e-dergisi, (7), 4-30. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1055394, (Erişim Tarihi: 23.08.2023).
Çinçin, K. (2021). “Yapay Zekâ ve Dostluk Arasındaki İlişki”, Süleyman demirel üniversitesi fen-edebiyat fakültesi, sosyal bilimler dergisi, (54), 239-247. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1504828, (Erişim Tarihi: 23.05.2023).
Drucker, P. F. (1992). Yeni gerçekler (Dünya ve politika alanında, ekonomi bilimi ve iş dünyasında, toplumda ve dünya görüşünde) (Çeviren: Karanakçı, B.). 2.Baskı. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
European Commissions, Independent High-Level Expert Group On Artificial Intelligence Set Up By The European Commıssıon (2019), Ethics guidelınes for trustworthy AI, 1-41. https://ec.europa.eu/futurium/en/ethics-guidelines-trustworthy-ai/stakeholder-consultation-guidelines-first-draft.html#Top, (Erişim Tarihi: 15.11.2024).
Gilanlıoğlu, E. ve Öze N. (2020). “Dijital Yönetim Kültürünün Hegemonyası ve Serbest Zaman”, Yeni medya elektronik dergi, (4)3, 185-202. https://yenimedya.aydin.edu.tr/wp-content/uploads/2020/09/ejnm_v4i3004.pdf, (Erişim Tarihi: 14.08.2023)
Güler, S. (2021). “Üniversitelerde Dijital Etiğin İmkânı Üzerine Bir Sorgulama”, TRT Akademi Dergisi, 06(12), 514-535. https://doi.org/10.37679/trta.905595, (Erişim Tarihi: 14.08.2023).
Habertürk (2023). “Bilim İnsanları Uyardı. 2024'te İnterneti Haftalarca Kesecek Güneş Fırtınaları Bekleniyor”. Habertürk gazetesi. https://www.haberturk.com/bilim-kişileri-uyardi-2024-te-interneti-haftalarca-kesecek-gunes-firtinalari-bekleniyor-3641307, (Erişim Tarihi: 30.11.2023).
İstanbul Barosu, Yapay Zekâ Çalışma Grubu (2021). “Güvenilir Yapay Zekâ İlkeleri”, Güvenilir yapay zekâ için etik kılavuz. https://www.istanbulbarosu.org.tr/files/komisyonlar/yzcg/guveniliryapayzekaicinetikkilavuz.pdf, (Erişim Tarihi: 10.03.2024).
Kalan, H.N. (2024). Kişisel Verilerin Korunması Kanunu ve Türk Ceza Kanunu 132.maddesi kapsamında sosyal medya mesajları ve hukuki sorumluluk, Güvenli web, anasayfa, blog, sosyal ağlar. https://www.guvenliweb.org.tr/blog-detay/kvkk-ve-tck-132-maddesi-kapsaminda-sosyal-medya-mesajlari-ve-hukuki-sorumluluk. (Erişim Tarihi: 27.3.2024).
Kavut, S. (2021). “Digital Identities In The Context Of Blockchain And Artificial Intelligence”, Journal of selçuk communication, 14(2): 529-548. https://doi.org/10.18094/josc.865641, (Erişim Tarihi: 15.08.2023).
Kaya, G. B. (2022), “Yapay Zekâ Etiği. Güvenilir Yapay Zekâ İhtiyacı”, B3LAB- Bulut bilişim ve büyük veri araştırma laboratuvarı, anasayfa, blog. https://www.b3lab.org/sayfa/guvenilir_yapay_zeka-68, (Erişim Tarihi: 20.10.2024).
Küçük, E. E. (2021). “Dijital Refahın Etiği: Multidisipliner Bir Perspektif”, Christopher B. ve L. FLORİDİ (Edt.), (2020), İsviçre: Springer, 1-265, (Kitap Eleştirisi), TRT akademi: dijital hayat ve etik, 6(12), https://doi.org/10.37679/trta.945292, (Erişim Tarihi: 15.08.2024).
Öteleş, F. ve Merey Z.(2022). “Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Dijital Etik Kavramına İlişkin Görüşleri”, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(3), 1302-1323. https://doi.org/10.17679/inuefd.1135696, (Erişim Tarihi: 15.08.2024).
Öztürk Dilek, G. (2019). “Yapay Zekânın Etik Gerçekliği”. Ankara Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 2(4), 47-59. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/912769. (Erişim Tarihi: 12.03.2023).
Sucu, İ. ve Ataman E. (2020). “Dijital Evrenin Yeni Dünyası Olarak Yapay Zekâ Ve HER Filmi Üzerine Bir Çalışma”, Yeni medya elektronik dergi, 4(1), 40-52. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/904595, (Erişim Tarihi: 12.08.2023).
Soydugan, F. (2024). “Güneş’te Şiddetli Patlama İle Dünyada Gözlenen Jeomanyetik Fırtına”, TÜBİTAK bilim ve genç dergisi. https://bilimgenc.tubitak.gov.tr/makale/guneste-siddetli-patlama-ile-dunyada-gozlenen-jeomanyetik-firtina, (Erişim Tarihi: 30.11.2024).
Şahin, E. (2021). Uluslararası hukuk açısından insansız hava araçları (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1-104. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=v7BkNnnepTnbhn8rNR77Lfhr8ZvedaLY3r0pObqcdR7H-Gp04kMLAew-J3d__qP5, (Erişim Tarihi: 30.11.2024).
Şeker, A.U. (2023). “Avrupa Birliği Yapay Zekâya Kural Getirmeye Hazırlanıyor”, Anadolu ajansı, Brüksel. https://www.aa.com.tr/tr/bilim-teknoloji/ab-yapay-zekaya-kural-getirmeye-hazirlaniyor/2877089#, (Erişim Tarihi: 17.08.2024).
Topakkaya, A. Ve Eyibaş Y.(2019). “Yapay Zekâ Ve Etik İlişkisi”, Felsefe dünyası dergisi, (70), 81-99. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1479368, (Erişim Tarihi: 17.08.2024).
Türk Ceza Kanunu (5237 Sayılı ve 26.09.2004 Tarihli). https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.5237.pdf, (Erişim Tarihi: 30.11.2024).
TC. Dijital Dönüşüm Ofisi (2024). Ana sayfa: dijital devlet stratejisi. https://cbddo.gov.tr/dijital-devlet-stratejisi/, (Erişim Tarihi: 30.11.2024).
Yıldız Özsalmanlı, A. (2002). Bilgi teknolojilerinin türkiye’de kamu personel yönetimi üzerine etkileri, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Kamu Yönetimi ABD, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İzmir, 1-450. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=7VkJg65xt2nwp1k6o1EsA2ftRodKI8JIL4ihk7VY89Frw2pL5zPyC6lKHQvlMNzX, (Erişim Tarihi: 15.06.2024).
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Socrates Journal of Interdisciplinary Social Researches
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
