ÖĞRETMENLERİN İŞ DOYUMU VE PERFORMANSLARININ İLİŞKİSEL OLARAK KURAMSAL ÇERÇEVEDE İNCELENMESİ
A THEORETICAL EXAMINATION OF TEACHERS’ JOB SATISFACTION AND PERFORMANCE IN RELATION TO EACH OTHER
Özet Görüntüleme: 16
/ 
PDF İndirme: 3
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.14905948Anahtar Kelimeler:
Öğretmen, iş doyumu, performans, kuramsal çerçeveÖzet
Bu çalışma, öğretmenlerin iş doyumu ve performansları arasındaki ilişkiyi kuramsal bir çerçevede incelemektedir. İş doyumu, bireylerin işlerinden duyduğu memnuniyeti ifade eden önemli bir kavram olup, çalışanların motivasyonu, bağlılığı ve verimliliği üzerinde doğrudan etkiye sahiptir. Yüksek iş doyumuna sahip bireyler, işlerine daha fazla bağlılık gösterirken, düşük iş doyumu ise tükenmişlik, işten ayrılma eğilimi ve performans düşüklüğü gibi olumsuz sonuçlar doğurabilmektedir. Eğitim alanında, öğretmenlerin iş doyumu, eğitim sürecinin kalitesi ve öğrencilerin akademik başarısı açısından kritik bir role sahiptir.
Çalışmada, iş doyumunu belirleyen bireysel ve örgütsel faktörler ele alınmıştır. Bireysel faktörler arasında yaş, cinsiyet, medeni durum, eğitim seviyesi ve mesleki deneyim yer alırken, örgütsel faktörler arasında yönetim tarzı, ücret, terfi olanakları, çalışma koşulları ve iş arkadaşları gibi unsurlar bulunmaktadır. İş doyumu yüksek olan öğretmenlerin sınıf yönetimi, ders anlatım teknikleri ve öğrenci ilişkileri konularında daha başarılı oldukları görülmektedir.
Öğretmen performansı, onların ders anlatımındaki etkinlikleri, sınıf yönetimi becerileri ve öğrencilerin akademik başarılarına sağladıkları katkılar açısından değerlendirilmektedir. Literatürde iş doyumu ile öğretmen performansı arasında güçlü ve pozitif bir ilişki olduğu belirtilmektedir. Çalışma, öğretmenlerin iş doyumlarını artırmaya yönelik stratejilerin geliştirilmesinin, onların performanslarını olumlu yönde etkileyerek eğitim sisteminin genel başarısına katkı sağlayacağını vurgulamaktadır. Bu bağlamda, eğitim yöneticileri ve politika yapıcıların, öğretmenlerin iş tatminini ve motivasyonunu destekleyen uygulamalar geliştirmeleri önerilmektedir.
Referanslar
Akgün, T. (2009). İzlenim Yönetimi Taktikleri ile İş Performansı Değerleme Puanları Arasındaki İlişki: Bir Uygulama [Yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
Akkoç, İ., Çalışkan, A. ve Turunç, Ö. (2012). Örgütlerde gelişim kültürü ve algılanan örgütsel desteğin iş tatmini ve iş performansına etkisi: Güvenin aracılık rolü. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(1), 105-135.
Akkuş, H. ve Üner, S. (2017). The effect of microteaching on pre-service chemistry teachers’ teaching experiences. Cukurova University Faculty of Education Journal, 46(1), 202-230. https://doi.org/10.14812/cuefd.309459
Al, A. D. ve Anıl, İ. (2016). The comparison of the individual performance levels between full-time and part-time employ ees: The role of job satisfaction. Procedia-Social And Behavioral Sciences, 235, 382-391.
Alamdar, HK, Muhammed, MN, Muhammed, A. ve Wasim, H. (2012). İş Memnuniyetinin çalışan performansı üzerindeki etkisi: Pakistan’daki özerk tıp kurumları üzerine ampirik bir çalışma. Afrika İşletme Yönetimi Dergisi, 6(7), 2697-2705.
Anaç, A.S. (2021). İşe Bağlılığın İş Performansı Ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisinde Duygusal Emeğin Aracılık Rolü [Doktora tezi]. Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi.
Anitha, J. (2014). Determinants of employee engagement and their impact on employee performance. International Journal of Productivity and Performance Management, 63(3), 308-323.
Avcı, A., Çavuşoğlu, E., Moran, M., Gün, M. (2022). COVID-19 Tanısı Alan Hastaya Bakım Veren Hemşirelerde Merhamet Yorgunluğu ve İş Doyumu Arasındaki İlişki. Avrasya Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(2), 43-52.
Aydemir, H., Diken, İ., Yıkmış, A., Aksoy, V. ve Özokçu, O. (2015). Özel eğitim alanında çalışan öğretmenlerin tükenmişlik düzeyleri ve yaşam doyumlarının i̇ncelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(Özel Sayı). https://doi.org/10.17240/aibuefd.2015.15.0-5000128644
Bayram, L. (2006). Geleneksel performans değerlendirme yöntemlerine yeni bir alternatif: 360 derece performans değerlendirme, Sayıştay Dergisi, 62, 47-65.
Bingöl, D. (2006). İnsan kaynakları yönetimi. Denizli: Arıkan Basım Yayım Dağıtım.
Cerev, G. (2018). İş Güvenliği Uzmanlarının Genel, İçsel ve Dışsal İş Tatmin Düzeylerinin İncelenmesi Üzerine Bir Araştırma. Yönetim Bilimleri Dergisi, 16(32), 91-112.
Cook, A.L. (2008). Job satisfaction and job performance: Is the relationsip spurious? Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Texas A & M University, ABD.
Çağlar, F. (2023). Kamu Hastanelerinde Çalışan Tıbbi Sekreterlerin Koronavirüs Korkusunun İş Doyumu Üzerine Etkisinin İncelenmesi: Sivas Numune Hastanesi Örneği [Yüksek lisans tezi]. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi.
Çelik, O. ve Kahraman, Ü. (2022). Öğretmenlerin örgütsel destek algıları ile psikolojik i̇yi oluşları arasındaki i̇lişki. Artuklu İnsan Ve Toplum Bilim Dergisi, 7(1), 1-17. https://doi.org/10.46628/itbhssj.1134102
Çerçi, S. (2013). İş Değerlerinin Örgütsel Bağlılık ve İş Performansı Üzerine Etkisi: Osmaniye Korkut Ata Üniversitesinde Bir Araştırma [Yüksek lisans tezi]. Osmaniye: Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi.
Dinçler, S. (2022). 112 Acil Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Sağlık Personellerine Yönelik Şiddetin İş Doyumu Üzerindeki Etkisi [Yüksek lisans tezi]. İstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesi.
Doğruyürür, G. (2021). Örgütsel Stres Ve İş Motivasyonunun İş Performansına Etkisi Ve Bir Araştırma [Yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi.
Eğinli, A. T. (2009). Çalışanlarda iş doyumu: Kamu ve özel sektör çalışanlarının iş doyumuna yönelik bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(3), 35-52.
Ekşi, H., Özgenel, M. ve Bora, N. (2020). Öğretmenlerin yaşam doyumlarını yordayan örgütsel faktörler: Örgüt sağlığı ve örgütsel güven. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 52, 384-399. https://doi.org/10.15285/maruaebd.653107
Elçioğlu, A. (2021). Acil Hemşirelerinde İş Doyumu ve Tükenmişlik Durumunun İncelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Hasan Kalyoncu Üniversitesi.
Erkoç, İ. Ç. (2015). Algılanan Örgütsel Destek Ve İş Performansı Arasındaki İlişkide Öz Yeterlilik Faktörünün Düzenleyici Rolü: Bankacılık Sektöründe Bir Araştırma [Yüksek lisans tezi]. İstanbul Kültür Üniversitesi.
Esen, D. (2023). Hizmetkar liderliğin i̇ş performansı üzerindeki etkisinde öğretmen özerkliğinin aracılık rolü. Eğitim Ve İnsani Bilimler Dergisi Teori Ve Uygulama, 14(27), 55-86. https://doi.org/10.58689/eibd.1245874
Gencer, M. (2023). Mesleki̇ profesyonelleşme açısından öğretmenli̇k: Ni̇tel bi̇r çözümleme. Uluslararası Sosyal Bilimler Akademik Araştırmalar Dergisi, 7(1), 21-41. https://doi.org/10.58201/utsobilder.1172349
Ivancevich, J.M., Konopaske, R.M., & Michael, T. (2014). Organizational behavior and management. New York: McGraw-Hill Education.
Judge, T. A., Thoresen, C. J., Bono, J. E., & Patton, G. K. (2001). The job satisfaction-job performance relationship: A qualitative and quantitative review. Psychological Bulletin, 127(3), 376-407.
Kahraman, Ü. ve Çelik, K. (2019). Eğitim fakültesi formasyon öğrencilerinin özyeterlik i̇nançları i̇le mesleki kaygıları arasındaki i̇lişki. Pamukkale University Journal of Education, 45(45), 353-375. https://doi.org/10.9779/puje.2018.237
Karabağ Köse, E. (2014). Dezavantajlı okullarda örgütsel öğrenme ile örgütsel bağlılık ve iş doyumu arasındaki ilişkiler. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (2-3), 21-29. https://doi.org/10.13159/susbid.71
Karakahraman, Y. (2021). Sosyal Medya Bağımlılığının İş Performansı Ve İş-Aile Çatışmasına Etkisinde İş Tatmininin Aracılık Rolünün Belirlenmesi [Yüksek lisans tezi]. Hasan Kalyoncu Üniversitesi.
Karaman, R. (2009). İşletmelerde performans ölçümünün önemi ve modern bir performans ölçme aracı olarak balanced scorecard. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 1(16), 411-427.
Kardaş, Ç. (2022). Hemşirelerin Bütüncül Yeterliklerinin İş Doyumuna ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi ve İlişkili Faktörler [Yüksek lisans tezi]. Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi.
Kılıçer, A. (2021). Fizyoterapistlerde Bireysel Sosyal Sorumluluk Düzeyinin İş Doyumuna Etkisi [Yüksek lisans tezi]. Bahçeşehir Üniversitesi.
Kılınç, A. (2014). School culture as a predictor of teacher professionalism. Ted Eği̇ti̇m Ve Bi̇li̇m, 39(174), 105-118. https://doi.org/10.15390/eb.2014.2756
Koopmans, L., Bernaards, C. M., Hildebrandt, V. H., Schaufeli, W. B., de Vet, H. C., & van der Beek, A. J. (2011). Conceptual frameworks of individual work performance: A systematic review. Journal of occupational and environmental medicine, 53(8), 856-866.
Korkmaz, M. (2022). Hemşirelerde COVID-19 Korkusu ve İş Doyumu [Yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
Küçükkendirci, H., Batı, S., Gök, T., Güler, Y. R. (2017). Sağlık Çalışanlarında İş Doyumu Düzeyinin Belirlenmesi. Sağ. Perf. Kal. Derg., 13, 37-66.
Marinova, S. V., Peng, C., Lorinkova, N., Van Dyne, L., & Chiaburu, D. (2015). Change-oriented behavior: A meta-analysis of individual and job design predictors. Journal of Vocational Behavior, 88(2015), 104-120.
Moran, C. ve Çoruk, A. (2021). İlköğreti̇m kurumlarındaki̇ öğretmenleri̇n duygusal emek davranışlari i̇le yaşam doyum düzeyleri̇ arasındaki̇ i̇li̇şki̇. Trakya Eğitim Dergisi, 11(1), 267-284. https://doi.org/10.24315/tred.705878
Mubarok, T. M. S., Lindayani, L., & Farizah, S. N. (2022). The relationship between job satisfaction and employee performance. Advances in Economics, Business and Management Recearch, 657, 459-464.
Özdemir, M. ve Gören, S. (2017). Psikolojik güçlendirme, liderlik uyumu ve öğretmen performansı i̇lişkisinde örgütsel bağlılığın aracı rolü. İlköğretim Online, 16(1), 342-353. https://doi.org/10.17051/io.2017.21847
Özdevecioğlu, M. ve Kanıgür, S. (2009). Çalışanların ilişki ve görev yönelimli liderlik algılamalarının performansları üzerindeki etkileri. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 11(16), 53-82.
Özpehlivan, M. ve Acar, A. Z. (2015). Assessment of a Multidimensional Job Satisfaction Instrument. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 210(2015), 283 – 290.
Pancar, M. (2023). Contributions and challenges of teacher evaluation systems to educational administration. Journal of Academic Social Resources, 8(54), 3988-3995. https://doi.org/10.29228/asrjournal.72808
Pandey, J. (2018). Factors affecting job performance: an integrative review of literature. Management Research Review, 42(2), 263-289.
Pelit, E. ve Öztürk, Y. (2010). Otel işletmeleri işgörenlerinin iş doyum düzeyleri: Sayfiye ve şehir otel işletmeleri işgörenleri üzerinde bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 2(1), 43-72.
Polat, Ş. (2019). Öğreti̇m doyumu ve i̇ş performansı i̇li̇şki̇si̇ni̇n öğretmen görüşleri̇ne göre i̇ncelenmesi̇. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 641-651. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2019.19.46660-584905
Pradhan, R.K., & Jena, L.K. (2017). Employee performance at workplace: Conceptual model and empirical validation. Business Perspectives and Research, 5(1), 69-85.
Qasim, S., Cheema, F. ve Syed, N. A. (2012). Exploring Factors Affecting Employees’ Job Satisfaction at Work. Journal of Management and Social Sciences, 8(1), 31-39.
Sabuncuoğlu, Z. (2013). İnsan Kaynakları Yönetimi. İstanbul: Beta Basım.
Sabuncuoğlu, Z. ve Tokol, T. (2003). Genel İşletme. İstanbul: Beta Yayınları.
Saraçoğlu, F. (2021). Sağlık çalışanlarında tükenmişliğin iş doyumuna etkisinin meslek hastalıkları açısından incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Bahçeşehir Üniversitesi.
Saray, Ö. ve Özer, N. (2023). Ortaokul öğrencilerinde öğretmene güven ile okul yaşam doyumu. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 10(19), 1-13. https://doi.org/10.29129/inujgse.1188967
Sarı, Y. (2022). Hemşirelerde algılanan örgütsel desteğin iş doyumuna etkisinde örgütsel bağlılığın aracılık rolü [Yüksek lisans tezi]. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.
Sevim, Ü. (2015). Örgütlerde mobbingin iş performansına etkisinde iş aile yaşam çatışmasının aracılık rolü: eğitim sektöründe bir uygulama [Yüksek lisans tezi]. Türk Hava Kurumu Üniversitesi.
Sönmez, E. ve Recepoğlu, E. (2019). İlk ve ortaokullardaki öğretmenlerin sınıf yönetimi becerileri ile performansları arasındaki i̇lişkinin i̇ncelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(1), 421-432. https://doi.org/10.24106/kefdergi.3327
Şahin, S. ve Çankır, B. (2018). İş tatmininin iş performansına etkisinde çalışmaya tutkunluğun aracı rolü: Satış ve pazarlama sektöründe bir araştırma. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 389-402.
Şahin, Ş., Ökmen, B. ve Kılıç, A. (2019). Öğretmen performans değerlendi̇rmesi̇ne i̇li̇şki̇n sendi̇ka söylemleri̇. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(4), 1602-1619. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2019..-526445
Şeker Tarhan, B. (2022). Hemşirelerin iş yaşam kalitesinin iş doyumu üzerine etkisi: Şanlıurfa örneği [Yüksek lisans tezi]. Harran Üniversitesi.
Tarigan, J., Susanto, A.R.S., Hatane, S.E., Jie, F., & Foedjiawati, F. (2020). Corporate social responsibility, job pursuit ıntention, quality of work life and employee performance: Case study from Indonesia Controversial Industry. Asia-Pacific Journal of Business Administration, 13(2), 141-158.
Tutar, H. ve Altınöz, M. (2010). Örgütsel iklimin işgören performansı üzerine etkisi: ostim imalat işletmeleri çalışanları üzerine bir araştırma. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 65(2), 196-218.
Ulaş, S. (2022). Hastane öncesi acil sağlık hizmetlerinde görev yapan sağlık çalışanlarının iş doyumunu etkileyen faktörler. Hastane Öncesi Dergisi, 7(3), 411-423.
Ulutaş, M., Kalkan, A. ve Çetinkaya Bozkurt, Ö. (2015). Birey-örgüt uyumunun iş doyumu ve örgüte bağlılık üzerine etkisi. İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 17(1), 141-160.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Nitel araştırma yöntemleri. Seçkin.
Yıldırım, Ö. ve Tengilimoğlu, D. (2022). Pandemi sürecinde uygulanan esnek çalışma düzenlemesinin çalışan motivasyonu ve iş doyumuna etkisi; Bir alan araştırması. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 32(2), 625-633.
Yıldırım, Ü. B., Taş, M. A. ve Çiçek, H. (2019). Yetkinlik algısı ve çalışan performansı ilişkisinde özsaygının aracılık etkisi. Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(20), 128-153.
Yiğitalp Rençber, S. (2012). Batman ili sağlık sektöründe kamu ve özel hastanelerde görev yapan yöneticilerin iş doyumu ve iş doyumunu etkileyen faktörler [Yüksek lisans tezi]. Fırat Üniversitesi.
Yücel, R. (2015). Gemiadamlarının örgütsel bağlılıklarının, iş performanslarına etkileri: İstanbul’da iç ve dış şehirlerarası hatlardaki yolcu gemilerinde çalışan gemiadamlarına ilişkin bir araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 16(2), 227-250.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Socrates Journal of Interdisciplinary Social Researches
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
