EĞİTİM KURUMLARINDA ETKİLİ OKUL VE OKUL İKLİMİ KONULARININ KURAMSAL BAĞLAMDA AÇIKLANMASI
Özet Görüntüleme: 692 / PDF İndirme: 540
DOI:
https://doi.org/10.51293/socrates24-200Anahtar Kelimeler:
Okul, Etkili Okul, İklim, Okul İklimiÖzet
Eğitim kalitesini arttırma ve geliştirme arayışı, şüphesiz araştırmacıları etkili okulları belirlemeye ve okul etkililiğini incelemeye motive eder. Verimlilik kavramı ve arayışı “etkili okul” hareketi olarak eğitim kurumlarına yansımıştır. Etkili okul hareketi tüm dünyaya yayılım gösteren bir durumdur. Yapılan araştırmalar etkili okul hareketini sürdüren okulların diğer okullardan daha başarılı olabileceği gerçeğini ortaya çıkardığı gibi başarı oranı düşük başka bir ifade ile istenilen başarı düzeyine erişmeyen okulların etkili okul olmadıkları ortaya çıkarmıştır. Ayrıca araştırmalar etkili okul faaliyetlerinin okul iklimi üzerinde etkili olduğunu ortaya çıkardığı söylenebilir.
Okul atmosferi olarakta isimlendirilen okul iklimi, okuldaki insan ilişkilerine odaklanmaktadır. Okul iklimi, onu oluşturan bireylerin algıları şeklinde ifade edilmektedir. Okul iklimi, okulun fiziksel yapısını, okuldaki bireylerin duygularını, okulu oluşturan üyeler ve ziyaretçilerin okula girerken neler hissettiklerini kapsamaktadır. Genel olarak okul iklimi, öğretmen-öğrenci ilişkiyi ve öğrenciler arası akran ilişkilerinin niteliği, eğitim-öğretimden beklentileri, öğrenmenin desteklenmesini, öğrencilerin okula bağlılık derecesini, öğrencinin okul ortamında hissettiği güvene ve okul çevresinin fiziksel özelliklerini içermektedir.
Yapılan araştırmada etkili okul ve okul iklimi hakkında kuramsal bilgilerin verilmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda etkili okul ve okul iklimi ile ilgili alanyazın incelenerek erişilen bilgiler raporlaştırılmıştır. Yapılan araştırmada kuramsal çerçevesi sunulan etkili okul ve okul iklimi konularının öğretmenlere, yöneticilere ve lisansüstü eğitim yapan öğrencilere bütüncül bir çerçeve sunarak, yapılan araştırmadan yararlanmaları beklenmektedir.
Yapılan araştırmada sonuç olarak okulların etkililiği ve okullarda oluşan iklimin öğrenme için gerekli olduğu, gerek öğrenci gerek öğretmen gerekse de okul yöneticilerinin etkili bir okul ve pozitif bir okul iklimi oluşumu için sorumluluklarının olduğu sonucu ortaya çıkmaktadır. Okulla ilgili paydaşların sorumluluklarını yerine getirmesi ve öğrenme ortamlarının iyileşmesi için gayret göstermeleri eğitimin amaçlarına ulaşmasına katkı sağlayacağı söylenebilir.
Referanslar
Abdurrezzak, S. (2015). Etkili okul ve okul liderliğine ilişkin öğretmen algılarının incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas.
Ada, Ş. ve Küçükali, R. (2009). Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
Akman Y. (2010). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin şiddet ve okul iklimi algıları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Aktaş Arnas, Y. (2011). Okul öncesi eğitimde aile katılımı. Y. Aktaş Arnas (Ed.), Aile eğitimi ve okul öncesinde aile katılımı içinde, (s. 53-72). Ankara: Vize Yayıncılık.
Alanoğlu, M. (2014). Ortaöğretim kurumlarının örgütsel öğrenme düzeylerinin okul etkililiği ve örgütsel vatandaşlık davranışlarına etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi, Elazığ.
Atış, D. (2020). Okul etkililiği ve pozitif psikolojik sermaye ilişkilerine ilişkin öğretmen görüşleri. Doktora tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
Atik, G. ve Yerin Güneri, O. (2016). Ortaokul öğrencileri için okul iklimi ölçeği: Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. İlköğretim Online, 15(1), 91-103.
Balcı, A. (1993). Etkili okul: kuram, uygulama ve araştırma. Ankara: Yavuz.
Balcı, A. (2011). Etkili okul ve okul geliştirme (5. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
Balcı, A. (2014). Etkili okul, okul geliştirme kuram uygulama ve araştırma. Ankara: Pegem Akademi.
Boz, A. (2019). Öğretim elemanlarının istenmeyen davranışları ile öğrenci yabancılaşması arasındaki ilişki. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 49, 20-45.
Bulut Özsezer, S. (2016). Sınıf atmosferini olumlu yönde geliştiren etkili iletişim becerileri. F. Sadık, & Y. Aktaş Arnas (Ed.), Okul öncesinde sınıf yönetimi içinde (124- 137). Ankara: Pegem Akademi.
Can, N. (2004). Öğretmenlerin geliştirilmesi ve etkili öğretmen davranışları. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(16) , 103-119.
Cemaloğlu, N. ve Şahin, D. E. (2007). Öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeylerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(2), 463-484
Cohen, J., McCabe, L., Michelli, N. M., & Pickeral, T. (2009). School climate: Research, policy, practice, and teacher education. The Teachers College Record, 111(1), 180-213.
Dağ, S. (2020). Okul yöneticisi ve öğretmenlerin benimsedikleri felsefi yaklaşım ile okul iklimi ve öğrenci davranışlarını kontrol etme eğilimi arasındaki ilişki. Doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
Erdem, A. R. (2005). Etkili ve verimli -nitelikli- eğitim. Ankara: Pegem Akademi.
Gülay, H. (2009). Okul öncesi dönemde akran ilişkiler. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(22), 82-93.
Helvacı, M. A. ve Aydoğan, İ. (2011). Etkili okul ve etkili okul müdürüne ilişkin öğretmen görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 41-60.
Henríquez, F., Lara, B., Mizala, A., & Repetto, A. (2012). Effective schools do exist: low-income children's academic performance in Chile. Applied Economics Letters, 19(5), 445-451.
Hoy, W. K. (2003). School climate. In J.W. Guhtrie (Eds.), Encylopedia of education (pp. 2121-2124), New York: Thompson Gale.
Hoy, W. K., & Miskel, C. G. (2012). Eğitim yönetimi: Teori, araştırma ve uygulama (S. Turan, Çev. Ed.). Ankara: Nobel.
Karataş, M. (2011). Okul ve sınıf ortamı, eğitim bilimine giriş. Der. R.Kıncal. Ankara: Grafiker Yayınları.
Kurt, T. ve Çalık, T. (2010). Okul iklimi ölçeğinin (OİÖ) geliştirilmesi. Eğitim ve Bilim, 35(157), 167-180.
Küçük, Ö. (2020). Okul müdürlerinin toksik liderlik davranışları ile okul etkililiği arasındaki ilişkide örgütsel sinizm ve psikolojik sermayenin aracılık etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
Küsmez, B. (2019). Ortaokul öğrencilerinin saldırganlık eğilimleri ile okul iklimi algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi: Küçükçekmece örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Lunenburg, F. C., & Ornstein, A. C. (2013). Eğitim yönetimi kavramlar ve uygulamaları (G. Arastaman, Çev. Ed.). Ankara: Nobel
Memduhoğlu, H. B. ve Şeker, G. (2011). Öğretmenlerin algılarına göre ilköğretim okullarının örgütsel iklimi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 1-26.
Mert, P. (2020). Örgüt iklimi ve örgüt sağlığı. Mustafa Özgenel (Ed.), Örgüt ve Okul İklimi (91-102), Ankara: Nobel Yayınları.
National School Climate Center. (2020). https://www.schoolclimate.org/, 12.11.2021.
Ördek İnceoğlu, S. (2020). Okul öncesi dönemdeki çocukların erken akademik ve sosyal becerileri ile okul iklimi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Doktora tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
Özdemir, S., Sezgin, F., Şirin, H., Karip, E. ve Erkan, S. (2010). İlköğretim okulu öğrencilerinin okul iklimine ilişkin algılarını yordayan değişkenlerin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(38), 213-224.
Sevimli, E. (2015). Denizli ilindeki okulların etkililik düzeyleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
Sivri, H. (2019). Okul yöneticileri ile öğretmenlerinin öğrenci merkezli eğitim ilkelerini benimseme düzeyleri ve okul etkililiğine yönelik görüşleri arasındaki ilişki. Doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
Şenel, T. (2015). İlkokullarda okul iklimi ile okul etkililiği arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
Şenel, T., Buluç, B. (2016). İlkokullarda okul iklimi ile okul etkililiği arasındaki ilişki. Türk Bilim ve Araştırma Vakfı Dergisi, 9(4), 1-12.
Şimşek, Y. (2011). Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi. Coşkun Bayrak (Ed.) Eğitim Yönetimi içinde, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
Şişman, M. (1996). Etkili okul yönetimi. İlkokullarda bir araştırma. Yayımlanmamış Araştırma Raporu. Eskişehir: Osmangazi Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi
Şişman, M. (2004). Öğretim liderliği. Ankara: Pegem Akademi.
Şişman, M. (2011). Örgütler ve kültürler (3. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
Şişman, M. (2020). Eğitimde mükemmellik arayışı: etkili okullar (6.Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
Tarhan, S. (2008). İlköğretim okullarındaki öğretmenlerin etkili okul algıları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Beykent Üniversitesi, İstanbul
Taymaz, H. (2007). Okul yönetimi. Ankara: Pegem Akademi.
Taymaz, H. (2015). Eğitim sisteminde teftiş kavramlar ilkeler yöntemler (11. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
Tepe, N. ve Yılmaz, G. (2020). Öğretmenlerin okul iklimi algılarının yordayıcısı olarak okul yöneticilerinin toksik liderlik davranışları. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 15(25), 3360-3381.
Terzi, A. R. (2018). Kuramdan araştırmaya okul iklimi. Ankara: Detay Yayıncılık.
Topçu, İ. (2019). Okul iklimi ve kültürü. Ankara: Anı Yayıncılık.
Uğurlu Eren, Z. (2019). Investigation of safety and supportive school climate in schools according to various variables. European Journal of Education Studies, 11(5), 56- 79.
Uğurlu, C. T., Beycioğlu, K. ve Abdurrezzak, S. (2018). Bilgi okuryazarlığı, kolektif öğretmen yeterliği ve etkili okul: Yapısal eşitlik modellemesi. İlköğretim Online, 17 4), 1988-2005.
Yalçın, S. (2019). Öğretmenlerin pozitif psikolojik sermaye düzeylerinin incelenmesi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), 13-26.
Yavrutürk, A. R. (2019). Lise öğrencilerinde okul bağlılığının yordayıcıları olarak sosyal destek ve okul iklimi. Yüksek lisans tezi, Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
Yıldırım, N. (2013). Okul gelişimi. S. Özdemir (Ed.). Eğitim yönetiminde kuram ve uygulama içinde. Ankara: Pegem Akademi.
Yılmaz, A. ve Ceylan, Ç. B. (2011). İlköğretim okul yöneticilerinin liderlik davranış düzeyleri ile öğretmenlerin iş doyumu ilişkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 2(2), 277-394.
Yükçü, S. ve Atağan, G. (2009). Etkinlik, etkililik ve verimlilik kavramlarının yarattığı karmaşa. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(4), 1-13.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2022 Socrates Journal of Interdisciplinary Social Studies
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.